Solana, yüksek performanslı ve izne ihtiyacı olmayan bir blok zinciri uygulayan açık kaynaklı bir projedir. İşlemler ortalama 176 bayttan fazla değilse, merkezi bir veri tabanının standart bir gigabit ağında saniyede 710.000 işlemi gerçekleştirmesi mümkündür. Merkezileştirilmiş bir veritabanı aynı zamanda, İyimser Eşzamanlılık Kontrolü (Optimistic Concurrency Control) olarak bilinen dağıtılmış sistem tekniğini kullanarak bu işlem hızından önemli ölçüde ödün vermeden kendini çoğaltabilir ve yüksek kullanılabilirliği koruyabilmektedir.
Solana ile elde edilen algoritmalar ile zaman aşımına dayalı algoritmalar arasındaki en çarpıcı fark, zaman aşımının kullanılmasının, süreçlerin asenkron olarak çalıştığı geleneksel bir dağıtılmış algoritma üretmesi iken, Solana’nın ise aynı zamanda her işlemin aynı şeyi yaptığı global olarak senkronize bir algoritma üretmesidir.
Solana, farklı süreçlerin bağımsız olarak çalışmasına ve farklı işlevleri yerine getirmesine izin vererek dağıtılmış işlemlerin tüm amacıyla çelişiyor gibi görünse de, dağıtılmış bir sistem gerçekten tek bir sistem ise, süreçlerin bir şekilde senkronize edilmesi gerekmektedir.
Kavramsal olarak, süreçleri senkronize etmenin en kolay yolu hepsinin aynı anda aynı şeyi yapmasını sağlamaktır. Bu nedenle, Solana gerekli senkronizasyonu gerçekleştiren bir çekirdeği uygulamak için kullanılmaktadır. İşlemler, zamanlarının yalnızca küçük bir bölümünü eşitleme çekirdeğini yürütmek için harcayabilmektedirler; zamanın geri kalanında bağımsız olarak da çalışabilmektedirler. Buna örnek olarak farklı dosyalara erişmek verilebilir. Bu durum, hata toleransının gerekli olmadığı durumlarda bile savunulan bir yaklaşımdır.
Yöntemin temel düzeydeki basitliği, sistemin kesin özelliklerini anlamayı kolaylaştırır; bir başka deyişle, sistemin hataya ne kadar dayanıklı olduğunu bilmek için çok önemlidir. Ayrıca, Bitcoin'de ilk günden beri var olan bir mekanizma kullanılarak uygulanabilmektedir. nLocktime olarak adlandırılan Bitcoin özelliği, zaman damgası yerine blok yüksekliğini kullanarak işlemleri sonradan tarihlendirmek için kullanılabilmektedir. Bir Bitcoin müşterisi olarak, ağa güven sağlanamamanın halinde zaman damgası yerine blok yüksekliğini kullanılmaktadır. Blok yüksekliği, kriptografi çevrelerinde Doğrulanabilir Gecikme İşlevi (Verifiable Delay Function)’ne bir örnek olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durum zamanın geçtiğini söylemenin kriptografik olarak güvenli bir yoludur.
Solana'da, hesap defterini kontrol etmek ve fikir birliğini koordine etmek için çok daha ayrıntılı, doğrulanabilir bir gecikme işlevi olan SHA 256 hash zinciri kullanılmaktadır. Bu hash zinciri ile, İyimser Eşzamanlılık Kontrolünü (Optimistic Concurrency Control) uygulanmakta ve şu anda teorik olarak saniyede 710.000 işlem sınırına doğru ilerleme göstermektedir.

Solana, merkezi olmayan finans (Decentralized Finance) çözümleri sağlamak için blok zinciri teknolojisinin izinsiz doğasına dayanan, oldukça işlevsel bir açık kaynak projesi olarak bilinmektedir. Projeyle ilgili fikir ve ilk çalışmalar 2017'de başlarken Solana, merkezi İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunan Solana Vakfı tarafından Mart 2020'de resmi olarak başlatılmıştır.
Solana protokolü, merkezi olmayan uygulama (Decentralized Applications) oluşturmayı kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Blok zincirinin altında yatan hisse kanıtı (Proof of Stake) konsensüsüyle birleştirilmiş bir geçmiş kanıtı (Proof of History) konsensüsü sunarak ölçeklenebilirliği iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Yenilikçi hibrit konsensüs modeli nedeniyle Solana, hem küçük çaplı alım-satım yapan bireylerin hem de kurumsal anlamda alım-satım yapan kurumların ilgisini çekmektedir. Solana Vakfı için önemli bir odak noktası, merkezi olmayan finansmanı daha büyük ölçekte erişilebilir kılmaktır.
SOL, Solana kümesindeki düğümlere zincir üstü bir program çalıştırma veya çıktısını doğrulama karşılığında iletilebilen Solana'nın yerel belirtecinin adı olarak adlandırılmaktadır. Sistem, lamport adı verilen kesirli SOL'lerin mikro ödemelerini gerçekleştirebilmektedir. SOL, Solana'nın en büyük teknik etkisi olan Leslie Lamport'un onuruna adlandırılmıştır. Bir Lamport, 0.000000001 SOL değerine sahiptir.

Küme kavramı, ağlar alanında birlikte çalışan ve dışarıdan tek bir sistem olarak görülebilen bir dizi bilgisayar olarak bilinmektedir. Solana kümesi, güvenilmeyen, kullanıcı tarafından gönderilen programların çıktısını doğrulamak için birlikte (ve bazen birbirlerine karşı) çalışan, bağımsız olarak sahip olunabilen bilgisayar kümesi olarak adlandırılmaktadır. Kullanıcılar, zaman içindeki değişmez işlemlerin bir kaydını veya bu olayların programlı yorumlarını korumak istediklerinde bir Solana kümesi kullanılabilirler.
Bir kullanım, kümeyi çalışır durumda tutmak için hangi bilgisayarların anlamlı işler yaptığını izlemeye yönelik olabilirken, başka bir kullanım, gerçek dünyadaki varlıkların mülkiyetini izleyebilmektedir. Her iki durumda da küme, verilen işlemleri kaydeden bir hesap defteri üretmektedir. Solana kümesi sürekli olarak korunmaktadır. Dünyanın herhangi bir yerinde herhangi bir birey defterin bir kopyasını elinde tuttuğu sürece, programlarının çıktısı (kimin neye sahip olduğunun bir kaydını içerebilir), onu başlatan kuruluştan bağımsız olarak sonsuza kadar tekrarlanabilir olacaktır.

Solana projesinde açıklanan tüm iddialar, içerik, tasarımlar, algoritmalar, tahminler, yol haritaları, şartnameler ve performans ölçümleri yazarın en iyi performansı ile yapılmaktadır. Doğruluğunu kontrol etmek ve onaylamak okuyucunun nazarına bırakılmıştır. Ayrıca, bu projedeki hiçbir detay yatırım talebi teşkil etmemektedir.

Solana'nın arkasındaki en önemli kişi Anatoly Yakovenkoolarak bilinmektedir. Yakovenko, profesyonel kariyerine Qualcomm'da başlayarak ve burada hızla yükselmiş ve 2015'te kıdemli personel mühendisi yöneticisi olmuştur. Daha sonra profesyonel hayatta yolu değişmiş ve Dropbox'ta yazılım mühendisi olarak yeni bir pozisyona girmiştir. 2017 yılında Yakovenko, daha sonra "Solana" olarak hayata geçecek bir proje üzerinde çalışmaya başlamıştır. Qualcomm meslektaşı Greg Fitzgeraldile birlikte çalışarak ve Solana Labs adlı bir proje kurmuşlardır. Bu süreçte birkaç eski Qualcomm meslektaşının ilgisi de çeken Solana protokolü ve SOL belirteci 2020'de halka sunulmuştur.

Solana'nın kripto para dünyasına getirdiği önemli yeniliklerden biri, Anatoly Yakovenko tarafından geliştirilen geçmişin kanıtı (Proof of History) fikir birliğidir. Bu konsept, protokolün daha fazla ölçeklenebilir olmasını sağlamakta ve bu da kullanılabilirliği artırmaktadır. Solana, kripto para birimi alanında blok zincirinin sunduğu inanılmaz derecede kısa işlem süreleri ile bilinmektedir.
Solana'nın hibrit protokolü, hem işlem hem de akıllı sözleşme yürütme için önemli ölçüde azaltılmış doğrulama süreleri sağlamaktadır. Bu çok hızlı işlem süreleriyle Solana, kurumsal ilgiyi de çekmiştir. Solana protokolü hem küçük çaplı kullanıcılara hem de kurumsal müşterilere aynı şekilde hizmet etmeyi amaçlamaktadır. Protokol, ölçeklenebilirliği ve hızlı işlemeyi garanti ederken, düşük işlem maliyetlerine sahip olacak şekilde tasarlanmıştır.

Solana dokümantasyonu (belgeleme işlemi), sıfırdan ölçek için oluşturulmuş bir blok zinciri olan Solana açık kaynak projesini açıklamaktadır. Solana'nın neden yararlı olduğunu, nasıl kullanılacağını, nasıl çalıştığını ve Solana şirketi kapılarını kapattıktan sonra dahi neden çalışmaya devam edeceğini ele almaktadır. Solana sisteminin amacı, blok zinciri uygulamak için birlikte kullanıldığında performans dar geçidi olarak yazılımı ortadan kaldıran ve işlem veriminin ağ bant genişliği ile orantılı olarak ölçeklenmesine izin veren bir dizi yazılım algoritması olduğunu göstermektir. Sistem, uygun bir blok zincirinin istenilen üç özelliğinin tümünü karşılamaya devam etmektedir, bunlar: ölçeklenebilirlik, güvenilirlik ve merkezi olmayandır. Sistem, standart bir gigabit ağında saniyede 710 bin işlem (Transactions per Second) ve 40 gigabit üzerinde 28,4 milyon işlem (TPS) teorik üst sınırını tanımlamaktadır. Ayrıca sistemin yapısı, C veya Rust gibi genel amaçlı programlama dillerinde yazılmış programların güvenli ve eşzamanlı yürütülmesini desteklemektedir.

Solana Vakfı, dolaşımda toplam 489 milyon SOL tokeninin piyasaya sürüleceğini duyurmuştur. Mevcut zaman diliminde ise, bunların yaklaşık 260 milyonu pazara girmiştir. SOL token dağılımı şu şekildedir: %16,23'ü ilk tohum satışına, tokenlerin %12,92'si kuruluş satışına, SOL tokenlerinin %12,79'u ekip üyeleri arasında dağıtılmış ve tokenlerin %10,46'sı Solana Vakfı'na verilmiştir. Kalan tokenler zaten kamu ve özel satışlar için piyasaya sürülmüştür veya piyasaya sürümü devam edecektir.

Solana, geçmiş kanıtı (Proof of History) ve hisse kanıtı (Proof of Stake) fikir birliği mekanizmalarının benzersiz kombinasyonuna güvenmektedir. İşlemlerin büyük bir kısmından sorumlu olduğu için, geçmiş kanıtı Solana protokolünün ana bileşeni olarak kabul edilmektedir. PoH, başarılı operasyonları ve aralarında geçen zamanı kaydederek, blok zincirinin güvenilmez doğasını sağlamaktadır. Proof-of-stake (PoS) konsensüsü ise, PoH süreçleri için bir izleme aracı olarak kullanılarak, ürettiği her blok dizisini doğrulamaktadır. İki konsensüs mekanizmasının birleşimi, Solana'yı blok zinciri endüstrisinde benzersiz bir fenomen haline getirmektedir.

Kripto para yatırımı yapmak isteyenler için Solana (SOL) nasıl alınır satılır sorusunun yanıtı sıklıkla merak edilir. Bunun için ya madencilik yapılır ya da bu işlemler özel olarak oluşturulmuş kripto para borsası kullanmak gerekir.
Türkiye’de, Türk Lirası ile Solana (SOL) satın almak zannedildiğinin aksine çok kolay ve hızlı bir işlemdir. Herhangi teknik bir bilgiye ve resmi evrağa ihtiyaç duymadan Solana (SOL) satın alabilirsiniz.