loader image
WhatsApp Destek
Turing Complete

Turing Complete, gerekli talimatlarla birlikte yeterli zaman ve bellek verildiğinde, ne kadar karmaşık olursa olsun herhangi bir hesaplama problemini çözebilen bir makineyi ifade eder. Terim normalde modern programlama dillerini tanımlamak için kullanılır çünkü C ++, Python, JavaScript, vb. çoğu modern programlama dili Turing Complete'dir.
Turing Makinesi nedir?
Alan Turing, bir gün tüm sorunları çözebilecek bir makine yapılacağı hipotezini ortaya atan kişidir. Dolayısıyla bu makineye Turing Makinesi ismi verilmiştir. En büyük matematikçi ve bilgisayar bilimcilerinden Alan Turing’in geliştirdiği makine, her türlü teorik hesaplamayı yapabilmektedir. Herhangi bir programı çalıştırabilen ve her türlü sorunu çözebilen bir bilgisayarın nasıl oluşturulacağını açıkladı ancak bu cihaz ile işlemin ne kadar süreceğine dair net bir veri yoktur. Bazı işlemler sadece birkaç dakika sürerken bazıları 1000 yıl sürebilir ancak sorunun er ya da geç (hatta evren yok edildikten sonra bile) çözüleceğini garanti eder.
Turing Makinesi Nasıl Çalışır?
Alan, bu makineyi ikili kodları (0 ve 1) kullanan bir bant olarak hayal etmiştir. Bu makine her kareyi tek tek okuyabilecek bir okuma / yazma başlığına sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Alan’a göre bu kodlar makineye çözülmesi gereken soruyu sorarken, makine aynı anda sonuçları bu bantlara kaydedecekti. Dolayısıyla çözüm ne kadar uzunsa o kadar banta ihtiyaç duyulacaktı.
Makine başlığı bant boyunca hareket ederken, makine nasıl tepki vereceğini belirleyen basit bir talimatlar dizesi izler. Kaseti okur, talimatları izler ve ilerledikçe yeni bir kod yazmak için belirli bir eylem gerçekleştirir. Bu ortaya çıkan yeni kod kalıbı, sorunun cevabıdır. Turing’in bu varsayımsal makinesi, kodla ifade edilebilen (ve hesaplanabilir bir cevabı olan) herhangi bir hesaplama problemine cevap verebilecek kapasitededir.
Bir cihaz veya programlama dili, herhangi bir programı çalıştırarak veya Turing Makinesi’nin çalıştırabileceği veya çözebileceği herhangi bir sorunu çözerek bir Turing Makinesi’ni işlevi görebildiğinde, Turing Complete olarak kabul edilir. Öte yandan, bir cihaz veya programlama dili bunu yapamıyorsa, bu cihaza veya programlama diline Turing Incomplete denir.
Basit bir hesap makinesi, yalnızca birkaç tür hesaplama yapabildiğinden, Turing Incomplete olan bir sistem örneğidir. Buna karşılık, programlanabilir bir bilimsel hesap makinesi bir Turing Makinesi olarak kabul edilebilir.
Blok zincirleri ve Turing Completeness
Blokzinciri teknolojisinin bazı uygulamaları Turing Complete iken, bazıları ise Turing Incomplete'dir. Bu, uygulanan komut dosyası teknolojisine göre değişir. Örneğin, Bitcoin'de kullanılan yazılım dili kasıtlı olarak Turing Incomplete olarak tasarlanmıştır. Bunun arkasındaki neden Turing Incomplete olarak amacına hizmet edebilmesidir. Eğer yazılım Turing Complete olsaydı, bu yazılımı daha karmaşık yapardı. Bu durumun sonucu olarak da daha karmaşık problemler ortaya çıkabilirdi. Yazılımı basit tutarak, geliştiriciler, yazılımlarının duruma göre nasıl tepki vereceğini tahmin edebilirler.
Diğer bir yandan Ethereum ise Turing Complete bir blok zinciri olarak tasarlanmıştır. Bunun arkasında ki neden Turing Incomplete bir yazılımın akıllı sözleşmeleri anlayacak kapasiteye sahip olmamasıdır. Turing Complete olarak Ethereum, henüz var olmayan anlaşmalar da dahil olmak üzere gelecekteki herhangi bir anlaşmayı anlama ve uygulama yeteneğine sahiptir. Başka bir deyişle, Ethereum'un Turing Complete olması doğru talimatlara, yeterli zamana ve işlem gücüne sahip olduğu sürece kod tabanını hemen hemen her görevi gerçekleştirmek için kullanabileceği anlamına gelir.
Tartışma, Ethereum'un "Bitcoin Blockchain Turing Complete değildir, Ethereum öyledir" diyerek kendisini tanıtması ve pazarlamasıyla başladı ve aynı lige tüm yeni Blockchainler katıldı. Ethereum, merkezi olmayan uygulamalar için bir platformdur. Yani, bu uygulamaları yürütmek için merkezi bir varlık veya sunucu gerekmez. Uygulama birden fazla bilgisayarda çalışır ve bu nedenle onları kaldırmanın bir yolu yoktur. Bu tür uygulamaları yazmak için akıllı sözleşmelere ihtiyacınız olur. Akıllı sözleşmeler, Solidity in Ethereum ve Solidity is Turing Complete ile yazılır. Ethereum'un kurucusu Vitalik Buterin, Turing Complete Programlama dilini Döngülere izin veren dil olarak tanımlar.
Bitcoin Blockchain betik dilinin neden döngüleri desteklemediğinin arkasındaki tasarım kararı, spamleri önlemektir. Bazı kodlar milyonlarca yürütme gerektirebileceğinden ve ağa aşırı yük binebileceğinden, döngüler Blockchain'de tehlikeli olabilir. Ethereum, her işlem için ücret getirerek bunu çözmüştür. Bu nedenle, yürütülecek ifadeler ne kadar çoksa, ücret de o kadar fazladır.
Bitcoin, basit işlevler için tasarlanmıştır ve daha çok kripto varlık ve yalnızca transfer değerleri olarak hareket eder. Bitcoin Blockchain aslında "Turing Complete" dir.
Turing Completeness kavramının döngülerle hiçbir ilgisi yoktur. Ne kadar büyük olursa olsun, yalnızca her sorunun çözümüne vurgu yapar. Turing completeness elde etmek için Bitcoin Blockchain'in kullanılabileceği birkaç yol vardır.
Hesaplanabilirlik teorisinde, herhangi bir Turing Makinesi’ni simüle etmek için kullanılabiliyorsa, bir veri işleme kuralları sisteminin (bir bilgisayarın komut seti, bir programlama dili veya bir hücresel otomat gibi) Turing Complete (tamamlanmış) veya hesaplama açısından evrensel olduğu söylenir.
Bu, bu sistemin diğer veri işleme kural kümelerini tanıyabileceği veya karar verebileceği anlamına gelir. Turing Complete, böyle bir veri işleme kural setinin gücünü ifade etmenin bir yolu olarak kullanılır. Bugün neredeyse tüm programlama dilleri Turing-complete’dir. Kavram, İngiliz matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Alan Turing'in adını almıştır.
İlgili bir kavram Turing denkliğidir. Eğer P, Q'yu simüle edebiliyorsa ve Q, P'yi simüle edebiliyorsa, iki P ve Q bilgisayarına eşdeğer denir. Church-Turing tezi, değerleri bir algoritma tarafından hesaplanabilen herhangi bir fonksiyonun bir Turing Makinesi, ve bu nedenle, herhangi bir gerçek dünyadaki bilgisayar bir Turing Makinesi’ni simüle edebiliyorsa Turing Makinesi’ne eşdeğerdir. Evrensel bir Turing Makinesi, herhangi bir Turing Makinesi’ni simüle etmek ve olası herhangi bir gerçek dünya bilgisayarının hesaplama yönlerini genişletmek için kullanılabilir.
Bir şeyin Turing Complete olduğunu göstermek için, onun bazı Turing Complete sistemleri simüle etmek için kullanılabileceğini göstermek yeterlidir. Örneğin zorunlu bir dil ya da koşullu dallanma gibi. Elbette hiçbir fiziksel sistem sonsuz belleğe sahip olamaz ancak sonlu belleğin sınırlaması göz ardı edilirse, çoğu programlama dili aksi takdirde Turing-complete’dir.
bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 64,533.29
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,160.50
tether
Tether (USDT) $ 0.999453
bnb
BNB (BNB) $ 606.93
solana
Solana (SOL) $ 148.64
usd-coin
USDC (USDC) $ 1.00
staked-ether
Lido Staked Ether (STETH) $ 3,156.36
xrp
XRP (XRP) $ 0.529413
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.152481
the-open-network
Toncoin (TON) $ 5.61
cardano
Cardano (ADA) $ 0.477925
shiba-inu
Shiba Inu (SHIB) $ 0.000026
avalanche-2
Avalanche (AVAX) $ 36.59
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin (WBTC) $ 64,620.31
tron
TRON (TRX) $ 0.113922
bitcoin-cash
Bitcoin Cash (BCH) $ 482.98
polkadot
Polkadot (DOT) $ 6.98
chainlink
Chainlink (LINK) $ 14.61
near
NEAR Protocol (NEAR) $ 6.98
matic-network
Polygon (MATIC) $ 0.712093
internet-computer
Internet Computer (ICP) $ 13.80
litecoin
Litecoin (LTC) $ 83.56
uniswap
Uniswap (UNI) $ 7.78
leo-token
LEO Token (LEO) $ 5.76
dai
Dai (DAI) $ 1.00
hedera-hashgraph
Hedera (HBAR) $ 0.12436
first-digital-usd
First Digital USD (FDUSD) $ 1.00
blockstack
Stacks (STX) $ 2.76
aptos
Aptos (APT) $ 9.19
ethereum-classic
Ethereum Classic (ETC) $ 26.39
mantle
Mantle (MNT) $ 1.10
crypto-com-chain
Cronos (CRO) $ 0.125076
stellar
Stellar (XLM) $ 0.115173
cosmos
Cosmos Hub (ATOM) $ 8.49
filecoin
Filecoin (FIL) $ 6.09
render-token
Render (RNDR) $ 8.52
okb
OKB (OKB) $ 54.48
immutable-x
Immutable (IMX) $ 2.23
pepe
Pepe (PEPE) $ 0.000007
dogwifcoin
dogwifhat (WIF) $ 3.07
renzo-restaked-eth
Renzo Restaked ETH (EZETH) $ 3,082.79
bittensor
Bittensor (TAO) $ 457.42
xtcom-token
XT.com (XT) $ 2.99
arbitrum
Arbitrum (ARB) $ 1.12
vechain
VeChain (VET) $ 0.040004
kaspa
Kaspa (KAS) $ 0.123769
maker
Maker (MKR) $ 2,895.99
the-graph
The Graph (GRT) $ 0.27172
optimism
Optimism (OP) $ 2.44
wrapped-eeth
Wrapped eETH (WEETH) $ 3,269.69
injective-protocol
Injective (INJ) $ 26.65
fetch-ai
Fetch.ai (FET) $ 2.29
ethena-usde
Ethena USDe (USDE) $ 0.998963
theta-token
Theta Network (THETA) $ 2.33
arweave
Arweave (AR) $ 33.44
coredaoorg
Core (CORE) $ 2.42
monero
Monero (XMR) $ 119.09
fantom
Fantom (FTM) $ 0.736321
celestia
Celestia (TIA) $ 11.02
thorchain
THORChain (RUNE) $ 5.43
floki
FLOKI (FLOKI) $ 0.000187
rocket-pool-eth
Rocket Pool ETH (RETH) $ 3,488.16
lido-dao
Lido DAO (LDO) $ 2.02
algorand
Algorand (ALGO) $ 0.208278
bitget-token
Bitget Token (BGB) $ 1.21
sei-network
Sei (SEI) $ 0.604666
gala
GALA (GALA) $ 0.047209
sui
Sui (SUI) $ 1.26
bonk
Bonk (BONK) $ 0.000024
quant-network
Quant (QNT) $ 108.40
mantle-staked-ether
Mantle Staked Ether (METH) $ 3,228.02
beam-2
Beam (BEAM) $ 0.027542
jupiter-exchange-solana
Jupiter (JUP) $ 1.08
whitebit
WhiteBIT Coin (WBT) $ 9.89
flow
Flow (FLOW) $ 0.936991
zebec-protocol
Zebec Protocol (ZBC) $ 0.027716
bitcoin-sv
Bitcoin SV (BSV) $ 68.75
aave
Aave (AAVE) $ 91.32
neo
NEO (NEO) $ 18.02
bittorrent
BitTorrent (BTT) $ 0.000001
ethena
Ethena (ENA) $ 0.87134
ether-fi-staked-eth
ether.fi Staked ETH (EETH) $ 3,150.73
singularitynet
SingularityNET (AGIX) $ 0.949961
ondo-finance
Ondo (ONDO) $ 0.839786
akash-network
Akash Network (AKT) $ 5.08
flare-networks
Flare (FLR) $ 0.030823
elrond-erd-2
MultiversX (EGLD) $ 41.81
dydx-chain
dYdX (DYDX) $ 2.22
ribbon-finance
Ribbon Finance (RBN) $ 1.10
axie-infinity
Axie Infinity (AXS) $ 7.52
the-sandbox
The Sandbox (SAND) $ 0.466841
chiliz
Chiliz (CHZ) $ 0.118579
tokenize-xchange
Tokenize Xchange (TKX) $ 12.98
ronin
Ronin (RON) $ 3.24
ecash
eCash (XEC) $ 0.000052
gatechain-token
Gate (GT) $ 7.59
tezos
Tezos (XTZ) $ 1.01
wormhole
Wormhole (W) $ 0.54684
worldcoin-wld
Worldcoin (WLD) $ 4.93
conflux-token
Conflux (CFX) $ 0.243496