Mutlak Üstünlük-Absolute Advantage
Mutlak üstünlük (absolute advantage); bir bireyin, şirketin, bölgenin veya ülkenin belli bir mal veya hizmeti diğer taraflara göre üretme/sağlama verimliliğinde doğrudan bir avantaja sahip olduğu ekonomi kavramıdır. Eğer taraflardan biri, bir ürünü veya servisi diğerlerinden daha iyi ve verimli bir şekilde sağlayabiliyorsa bu durumda bahsedilen tarafın diğer bireyler, şirketler, bölge veya ülkelere göre mutlak üstünlüğe (absolute advantage) sahip olduğu söylenir.
Başka bir şekilde anlatacak olursak mutlak avantaj, birim zaman başına aynı miktarda girdi ile daha fazla miktarda mal veya hizmet üretebilme veya birim zaman başına aynı miktarda mal veya hizmeti daha az miktarda girdi kullanarak üretebilme avantajıdır.
Mutlak üstünlüğe sahip bir tarafın (birey, şirket, bölge veya ülke) bir ürünü veya servisi en ucuz ve en kaliteli şekilde sağlayabileceği varsayılabilir.
Başka bir şekilde anlatacak olursak mutlak avantaj, birim zaman başına aynı miktarda girdi ile daha fazla miktarda mal veya hizmet üretebilme veya birim zaman başına aynı miktarda mal veya hizmeti daha az miktarda girdi kullanarak üretebilme avantajıdır.
Mutlak üstünlüğe sahip bir tarafın (birey, şirket, bölge veya ülke) bir ürünü veya servisi en ucuz ve en kaliteli şekilde sağlayabileceği varsayılabilir.
Mutlak Üstünlüğün Basit Bir Örneği
Bir yılda işgücü başına üretim | Araba | Muz |
---|---|---|
ABD | 5 | 1 |
Brezilya | 2 | 8 |
Yukarıdaki örneğe göre Brezilya, muz üretiminde mutlak bir avantaja sahiptir (8'e 1). ABD ise otomobil üretiminde mutlak bir avantaja sahiptir (5'e 2).
Blockchain Dünyasından Bir Örnek: Madencilikte Mutlak Üstünlük
Mutlak üstünlük kavramı kripto para madenciliğinde de kullanılıyor. Blockchain dünyasında madencilik için kullanılan işlemci veya ekran kartlarının, çalıştıkları Blokzincir üzerindeki performansı, zincirin kullandığı teknolojiye göre değişiklik gösterir.
İşlemciler Monero zincirinin kullandığı şifreleme sistemi üzerinde daha hızlı çalışabilirken, ekran kartları ethereum zinciri üzerinde yüzlerce kat daha hızlı işlem yapabiliyor. Bu durumda Ekran kartlarının Ethereum'da büyük bir mutlak avantajı varken işlemcilerin Monero'da küçük bir mutlak avantajı var.
Saniyede çözülen hash işlemleri | ETHEREUM | MONERO |
---|---|---|
AMD 6350 (İŞLEMCİ) | 0.248 MH/s | 1400H/s |
AMD R9 390X (EKRAN KARTI) | 31.58 MH/s | 990H/s |
İşlemciler Monero zincirinin kullandığı şifreleme sistemi üzerinde daha hızlı çalışabilirken, ekran kartları ethereum zinciri üzerinde yüzlerce kat daha hızlı işlem yapabiliyor. Bu durumda Ekran kartlarının Ethereum'da büyük bir mutlak avantajı varken işlemcilerin Monero'da küçük bir mutlak avantajı var.
Mutlak Üstünlük ve İşçilik Maliyetleri
Mutlak üstünlüğü göstermek için birim girdi başına çıktıyı göstermek yerine, ürünü üretmek için gereken emek saatleri de gösterilebilir. Aşağıda bir örneği yer alan bu gösterim şekli etkin üretim maliyetlerini yansıtır.
Yukarıdaki durumda, GC kumaş üretiminde mutlak bir avantaja sahiptir, KC’nin 140 saatlik üretimine kıyasla yalnızca 50 saatlik iş gücüne ihtiyacı vardır. KC ise domates üretiminde GC’nin 100 saatine kıyasla 70 saat iş gücüne ihtiyaç duyduğundan domates üretiminde mutlak bir üstünlüğe sahiptir.
1 birim ürünü üretmek için gerekli işgücü saatleri | Kumaş | Domates |
---|---|---|
Güney Cumhuriyeti (GC) | 50 | 100 |
Kuzey Cumhuriyeti (KC) | 140 | 70 |
Yukarıdaki durumda, GC kumaş üretiminde mutlak bir avantaja sahiptir, KC’nin 140 saatlik üretimine kıyasla yalnızca 50 saatlik iş gücüne ihtiyacı vardır. KC ise domates üretiminde GC’nin 100 saatine kıyasla 70 saat iş gücüne ihtiyaç duyduğundan domates üretiminde mutlak bir üstünlüğe sahiptir.
Her Şeyde Mutlak Üstünlük
Bir ekonominin her şeyde mutlak üstünlüğe sahip olması mümkündür. Bununla birlikte bazı ülkeler, hiçbir bir mal veya hizmette mutlak üstünlüğe sahip olmayabilir.
Yukarıdaki durumda ABD, kumaş üretiminde (5’e 4) mutlak bir avantaja sahiptir. Aynı zamanda uçak üretiminde de 12’ye 1 oranla yine mutlak avantaja sahiptir.
Bir Yılda İş Gücü Başına Çıktı | Kumaş | Uçak |
---|---|---|
ABD | 5 | 12 |
Brezilya | 4 | 1 |
Yukarıdaki durumda ABD, kumaş üretiminde (5’e 4) mutlak bir avantaja sahiptir. Aynı zamanda uçak üretiminde de 12’ye 1 oranla yine mutlak avantaja sahiptir.
Mutlak ve Göreceli Avantaj Kıyaslaması
Mutlak üstünlük, daha düşük maliyetle üretim yapmakla ilgilidir. Karşılaştırmalı avantaj ise daha düşük bir fırsat maliyetiyle (yani, üretmede nispeten daha iyi) üretmekle ilgilidir.
Mutlak üstünlüğe sahip olmak, bir ekonominin o malı üretmesi gerektiği anlamına gelmez çünkü bir ekonomide her şeyi üretmek tavsiye edilen bir durum değildir. Karşılaştırmalı üstünlüğü göz önünde bulundurmak daha yararlıdır. Karşılaştırmalı avantaj, bir mal üretmenin fırsat maliyetini ölçer.
ABD giyim üretirse, fırsat maliyeti 12/5 = 2,4 uçaktan vazgeçilmiştir.
Brezilya giyim üretiyorsa, fırsat maliyeti 1/4 = 0.25 uçaktan vazgeçilmiştir.
Bu nedenle bu yaklaşım ABD'nin uçak üretiminde uzmanlaşması gerektiğini söyler. Brezilya ise mutlak bir avantajı olmasa da kıyafet üretiminde uzmanlaşmalıdır.
Uzmanlaşma, iş bölümü ve ticaret yoluyla farklı mutlak avantajlara sahip üreticiler her zaman tek başına üretimden daha fazlasını kazanabilirler. Bu nedenle mutlak avantaj, iş bölümü ve ticaretten elde edilen kazançlar için daha da yaygın fırsatlar açabilen karşılaştırmalı avantajla kıyaslanır. Peki uzmanlaşma ile ne olur?
Mutlak üstünlüğe sahip olmak, bir ekonominin o malı üretmesi gerektiği anlamına gelmez çünkü bir ekonomide her şeyi üretmek tavsiye edilen bir durum değildir. Karşılaştırmalı üstünlüğü göz önünde bulundurmak daha yararlıdır. Karşılaştırmalı avantaj, bir mal üretmenin fırsat maliyetini ölçer.
ABD giyim üretirse, fırsat maliyeti 12/5 = 2,4 uçaktan vazgeçilmiştir.
Brezilya giyim üretiyorsa, fırsat maliyeti 1/4 = 0.25 uçaktan vazgeçilmiştir.
Bu nedenle bu yaklaşım ABD'nin uçak üretiminde uzmanlaşması gerektiğini söyler. Brezilya ise mutlak bir avantajı olmasa da kıyafet üretiminde uzmanlaşmalıdır.
Uzmanlaşma, iş bölümü ve ticaret yoluyla farklı mutlak avantajlara sahip üreticiler her zaman tek başına üretimden daha fazlasını kazanabilirler. Bu nedenle mutlak avantaj, iş bölümü ve ticaretten elde edilen kazançlar için daha da yaygın fırsatlar açabilen karşılaştırmalı avantajla kıyaslanır. Peki uzmanlaşma ile ne olur?
Uzmanlaşmadan Sonra Üretim
Uzmanlaşmadan sonra, ülkelerin iki yerine yalnızca bir mal ürettikleri için üretimi iki katına çıkarmaya konsantre olabilecekleri varsayılır. Bu şekilde toplam çıktı ve ekonomik refah artar. Örneğin, bir ülke birçok üründe mutlak bir avantaja sahip olabilir ancak göreceli bir avantaja sahip olduğu ürünlere odaklanması daha iyidir.
Ülke | Kumaş | Uçak | Toplam |
---|---|---|---|
ABD | 0 | 24 | 24 |
Brezilya | 8 | 0 | 8 |
Toplam | 8 | 24 | 32 |
İşyerinde Mutlak Üstünlük
Mutlak üstünlük kavramından iş yerleri de yararlanabilir. Örneğin Cem günde 5 metin içerik veya 12 görsel hazırlayabiliyor olsun. Emre ise günde sadece 1 metin üretip 8 görsel hazırlayabiliyor olsun. Bu durumda Cem’in hem metin içerik hem görsel içerik hazırlamada mutlak bir avantajı var ancak Cem’in tüm işleri yapması doğru olmayacağı gibi Cem’in her işi yaptığı durumda Emre’ye iş kalmayacaktır. Bu senaryoda verimliliği sağlamak için Emre görsel hazırlamada uzmanlaşırken, Cem içerik hazırlamada uzmanlaşmalıdır.