loader image
WhatsApp Destek
Merkeziyetsizleşme-Decentralization

Merkeziyetsizleşme, merkezi bir yetkinin ya da otoritenin, merkezi olmayan bir hale dönüştürüldüğü süreçtir. Birçok para birimi ve finans sitemi merkezidir anca blok zincir teknolojisinin ve merkeziyetsiz borsaların ortaya çıkmasıyla beraber bu durum değişmeye başlamıştır.
Merkeziyetsiz bir borsada, teknolojik olanaklar sayesinde yatırımcılar merkezi bir borsa üzerinden işlem yapmak yerine doğrudan birbirleriyle anlaşabilir. Merkeziyetsiz para birimleri veya kripto para birimleri kullanan sanal borsalar, merkeziyetsiz borsalara örnektir.
Merkeziyetsiz bir borsa, gerçek zamanlı olarak fiyat tekliflerini/taleplerini iletmek ve görüntülemek için çeşitli dijital cihazlar kullanır. Bu sayede alıcı, satıcı ve bayilerin menkul kıymet işlemleri için aynı yerde bulunmalarına gerek kalmaz.
Merkeziyetsiz para birimi nedir?
Merkeziyetsiz para birimi, eşler arası para ya da dijital para birimi kavramlarının hepsi, banka gibi üçüncü bir tarafa ihtiyaç duymadan servet ya da başka herhangi bir malın mülkiyetini transfer etme yöntemlerini ifade eder. Çoğu merkezi ve bazıları merkeziyetsiz borsalar fiat para birimlerini veya ABD doları gibi bir merkez bankaları tarafından dağıtılan fiziksel paraları kullanır. Merkeziyetsiz para birimleri ise öncelikle sanal borsalarda kullanılır. Merkeziyetsiz para birimlerinin en bilinenleri Bitcoin (BTC) ve Ether’dir (ETH).
Merkeziyetsiz borsaların avantajları ve dezavantajları
Merkeziyetsiz borsaların kullanıcılar için çeşitli avantajları ve dezavantajları vardır. Bunlar şu şekilde sayılabilir:
Avantajlar
Bazıları, merkeziyetsiz borsaların bilgisayar korsanlarına karşı daha korunaklı olduğunu düşünüyor. Son zamanlarda bunun doğru olmayabileceği görülmüş olsa da bu düşüncenin temelinde, merkeziyetsiz borsaların tek bir veri kaynağı olmaması yatıyor.
Merkeziyetsiz borsalar, özellikle tüm tarafların karşılıklı olarak üzerinde anlaşmaya varılan veri ve bilgileri paylaşmasını sağlayan bir teknolojiyi kullanıyorlarsa, taraflar arasında şeffaflığı sağlayabilir.
Merkeziyetsiz sanal borsaların birçok kullanıcısı, düzenleyici gözetiminin olmayışını bir avantaj ya da üçüncü taraflardan bağımsızlık, bir çeşit özgürlük olarak algılıyor.
Aracıların olmaması, düzenlenmiş borsalara göre daha düşük işlem maliyetleri anlamına geliyor.
Dezavantajlar
Bununla birlikte, bu gözetim eksikliğinin bir dezavantajı, işlemleri izleyecek, yardım teklif edecek veya yasal bir çerçeve sağlayacak hiçbir idari makamın olmamasıdır.
Merkeziyetsiz borsalar aracılığıyla daha fazla finansal işlem gerçekleştirildikçe, düzenleyiciler ve yasal yaptırımlar için zorluklar oluşabilir. Buna karşılık, merkezileştirilmiş piyasalar, düzenleyicilere şüpheli olabilecek işlemlerle ilgili olarak gerekirse harekete geçmeleri için net bir yol sunar.
Blok zincirde merkeziyetsizlik, denetim ve karar verme işlevinin merkezi bir oluşumdan (birey, şirket veya insan grubu) dağınık bir ağa transferini ima eder. Merkeziyetsiz ağlar, üyelerin birbirlerine güven duyma ihtiyaçlarını azaltmaya ve birbirleri üzerinde ağın gücünü bozacak şekilde yetki sahibi olma yetilerini ortadan kaldırmaya çalışır.
Merkeziyetsizlik neden önemlidir?
Merkeziyetsizlik aslında yeni bir fikir değil. Teknolojik bir düzenleme kurarken, genellikle merkezileştirilmiş, merkeziyetsiz ve dağınık olmak üzere üç temel ağ yapısı düşünülür.
Blok zinciri teknolojileri sıklıkla merkeziyetsiz ağları kullansa da bir blok zinciri uygulamasının kendisi merkezi veya merkeziyetsiz olarak sınıflandırılamaz. Belki de merkeziyetsizlik değişken bir ölçektir ve bir blok zinciri uygulamasının tüm bölümlerine uygulanmalıdır. Bir uygulamadaki varlıkların yönetimini ve varlıklara giriş hakkını merkeziyetsizleştirerek, daha belirgin ve daha istenen şekilde destek sağlanabilir.
bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 97,966.25
ethereum
Ethereum (ETH) $ 2,750.33
xrp
XRP (XRP) $ 2.48
tether
Tether (USDT) $ 1.00
bnb
BNB (BNB) $ 702.50
solana
Solana (SOL) $ 196.95
usd-coin
USDC (USDC) $ 1.00
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.265252
cardano
Cardano (ADA) $ 0.797355
staked-ether
Lido Staked Ether (STETH) $ 2,756.02
tron
TRON (TRX) $ 0.243874
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin (WBTC) $ 97,700.18
chainlink
Chainlink (LINK) $ 19.26
sui
Sui (SUI) $ 3.64
wrapped-steth
Wrapped stETH (WSTETH) $ 3,296.30
avalanche-2
Avalanche (AVAX) $ 26.77
stellar
Stellar (XLM) $ 0.332252
shiba-inu
Shiba Inu (SHIB) $ 0.000017
the-open-network
Toncoin (TON) $ 3.80
litecoin
Litecoin (LTC) $ 123.34
leo-token
LEO Token (LEO) $ 9.83
hedera-hashgraph
Hedera (HBAR) $ 0.234542
usds
USDS (USDS) $ 1.00
hyperliquid
Hyperliquid (HYPE) $ 25.59
weth
WETH (WETH) $ 2,749.04
polkadot
Polkadot (DOT) $ 5.25
bitget-token
Bitget Token (BGB) $ 6.06
bitcoin-cash
Bitcoin Cash (BCH) $ 344.24
uniswap
Uniswap (UNI) $ 10.01
ethena-usde
Ethena USDe (USDE) $ 1.00
wrapped-eeth
Wrapped eETH (WEETH) $ 2,914.70
mantra-dao
MANTRA (OM) $ 5.74
ondo-finance
Ondo (ONDO) $ 1.40
pepe
Pepe (PEPE) $ 0.00001
monero
Monero (XMR) $ 225.22
near
NEAR Protocol (NEAR) $ 3.42
whitebit
WhiteBIT Coin (WBT) $ 27.47
aave
Aave (AAVE) $ 254.96
internet-computer
Internet Computer (ICP) $ 7.41
aptos
Aptos (APT) $ 6.18
mantle
Mantle (MNT) $ 1.05
dai
Dai (DAI) $ 1.00
bittensor
Bittensor (TAO) $ 411.12
ethereum-classic
Ethereum Classic (ETC) $ 21.50
susds
sUSDS (SUSDS) $ 1.03
okb
OKB (OKB) $ 52.07
official-trump
Official Trump (TRUMP) $ 15.43
vechain
VeChain (VET) $ 0.035506
gatechain-token
Gate (GT) $ 22.54
polygon-ecosystem-token
POL (ex-MATIC) (POL) $ 0.328491
crypto-com-chain
Cronos (CRO) $ 0.095404
algorand
Algorand (ALGO) $ 0.302704
kaspa
Kaspa (KAS) $ 0.098511
coinbase-wrapped-btc
Coinbase Wrapped BTC (CBBTC) $ 98,014.26
render-token
Render (RENDER) $ 4.67
jupiter-exchange-solana
Jupiter (JUP) $ 0.864686
tokenize-xchange
Tokenize Xchange (TKX) $ 28.01
cosmos
Cosmos Hub (ATOM) $ 5.05
filecoin
Filecoin (FIL) $ 3.48
arbitrum
Arbitrum (ARB) $ 0.497942
fetch-ai
Artificial Superintelligence Alliance (FET) $ 0.823332
first-digital-usd
First Digital USD (FDUSD) $ 0.99865
lombard-staked-btc
Lombard Staked BTC (LBTC) $ 97,474.12
sonic-3
Sonic (prev. FTM) (S) $ 0.55075
celestia
Celestia (TIA) $ 3.27
fasttoken
Fasttoken (FTN) $ 3.95
binance-peg-weth
Binance-Peg WETH (WETH) $ 2,747.20
kelp-dao-restaked-eth
Kelp DAO Restaked ETH (RSETH) $ 2,861.37
binance-staked-sol
Binance Staked SOL (BNSOL) $ 203.44
raydium
Raydium (RAY) $ 5.32
optimism
Optimism (OP) $ 1.13
lido-dao
Lido DAO (LDO) $ 1.71
kucoin-shares
KuCoin (KCS) $ 12.39
blockstack
Stacks (STX) $ 0.987972
solv-btc
Solv Protocol SolvBTC (SOLVBTC) $ 97,597.15
xdce-crowd-sale
XDC Network (XDC) $ 0.093994
injective-protocol
Injective (INJ) $ 14.92
immutable-x
Immutable (IMX) $ 0.830075
theta-token
Theta Network (THETA) $ 1.44
ethena
Ethena (ENA) $ 0.455396
bonk
Bonk (BONK) $ 0.000018
the-graph
The Graph (GRT) $ 0.146208
rocket-pool-eth
Rocket Pool ETH (RETH) $ 3,098.24
nexo
NEXO (NEXO) $ 1.36
movement
Movement (MOVE) $ 0.56541
quant-network
Quant (QNT) $ 92.98
mantle-staked-ether
Mantle Staked Ether (METH) $ 2,902.19
worldcoin-wld
Worldcoin (WLD) $ 1.29
flare-networks
Flare (FLR) $ 0.021127
usual-usd
Usual USD (USD0) $ 0.999593
jasmycoin
JasmyCoin (JASMY) $ 0.022946
sei-network
Sei (SEI) $ 0.242201
dexe
DeXe (DEXE) $ 18.73
gala
GALA (GALA) $ 0.024184
solv-protocol-solvbtc-bbn
Solv Protocol SolvBTC.BBN (SOLVBTC.BB) $ 97,006.99
eos
EOS (EOS) $ 0.660629
the-sandbox
The Sandbox (SAND) $ 0.406432
msol
Marinade Staked SOL (MSOL) $ 249.64
floki
FLOKI (FLOKI) $ 0.0001
tezos
Tezos (XTZ) $ 0.916673