loader image
WhatsApp Destek
Lightning Network

Lightning Network, Bitcoin gibi blok zinciri tabanlı bir kripto para biriminin üzerine katmanlanacak şekilde tasarlanmış bir "katman 2" ödeme protokolü olarak bilinmektedir. Lightning ağında katılan nodelar (düğümler) arasında hızlı işlemlerin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır ve Bitcoin ölçeklenebilirlik sorununa bir çözüm olarak önerilmiştir. Lightning Network fonların velayetini devretmeksizin çift yönlü ödeme kanalları ağı aracılığıyla kripto para biriminin mikro ödemelerini yapmak için eşler arası bir sisteme sahiptir.
Lightning Network'ün normal kullanımı, ilgili temel blok zincirine (Katman 1) fonlama işlemi gerçekleştirerek bir ödeme kanalı açmak ve ardından kanalın fonlarının geçici dağıtımını güncellemek için bunları yayınlamadan herhangi bir sayıda Lightning Network işlemi yapmaktan oluşmaktadır. İsteğe bağlı olarak Blockchain, kanalın fonlarını dağıtmak için ödeme işleminin son sürümünü yayınlayarak ödeme kanalını kapatır.
Lightning Network, hesap defteri dışı işlemleri sunarak Bitcoin blok zincirindeki işlem hızı sorununu çözmeyi amaçlayan teknolojik bir çözümdür.
Blok zincirine oldukça benzer şekilde Lightning Network, bankalar gibi günümüzde çoğu işlemin yönlendirilmesinden sorumlu olan merkezi kurumları aradan kaldırmaktadır.
Resmi olarak ilk kez 2015 yılında Joseph Poon ve Thaddeus Dryja tarafından bir makalede detaylandırılmıştır.
Lightning Network, ilk olarak 2015 yılında Joseph Poon ve Thaddeus Dryja tarafından önerilmiş olup o zamandan günümüze geliştirilmektedir. Lightning Network’ün çözüme ulaştırılması adına tasarlandığı sorunlar, yavaş işlem süresi ve Bitcoin verimidir.
Günlük işlemler için bir araç olma potansiyeline ulaşmak adına, Bitcoin'in kredi kartları veya elektronik ödeme ağlarına benzer şekilde saniyede on veya yüz binlerce işleme ulaşması gerekmektedir. Ağındaki tüm düğümlerden mutabakat gerektiren, merkezi olmayan teknolojisinin doğası gereği, Bitcoin mevcut durumunda bu tür sorunlar içermektedir.
Örnek olarak, Bitcoin ağındaki sayılar çoğaldığı takdirde işlemlerin onaylanması ve saklanması oldukça maliyetli ve zaman alıcı hale gelecektir. Bununla birlikte, işlem sayılarındaki bir artış, Bitcoin içeren işlemleri yürütmek adına gerekli olan bilgisayarların işlem gücünde de büyük gelişmeler gerektirmektedir. Ek olarak, bu bilgiyi hesaplamak için gereken enerji güçlü derecede fazladır, bu durum da günlük işlemler için Bitcoin masraflarını oldukça pahalı hale getirmektedir.
Lightning Network, Bitcoin'in ana blok zincirinde ikinci bir katman oluşturarak ölçekleme sorununu çözmeyi önermektedir. Bu ikinci katman, taraflar veya Bitcoin kullanıcıları arasında çoklu ödeme kanalından oluşmaktadır. Lightning Network kanalı, iki taraf arasında bir işlem mekanizması olarak da tanımlanabilmektedir. Taraflar kanalları kullanarak birbirleri arasında ödeme yapabilir veya alabilirler. Bu işlemler, Bitcoin'in blok zincirinde meydana gelen standart işlemlere kıyasla farklı şekilde işlenmektedir. Sadece iki tarafın bir kanalı açıp kapatması durumunda ana Blokzinciri güncellenir. Bu iki eylem arasında taraflar, ana blok zincirini faaliyetleri hakkında bilgilendirmeksizin kendi aralarında sonsuz şekilde para aktarımında bulunabilirler. Bu yaklaşım, işlemlerin hızını önemli ölçüde hızlandırır, çünkü tüm işlemlerin bir blok zinciri içindeki tüm düğümler tarafından onaylanması gerekmemektedir. Çeşitli taraflar arasındaki bireysel ödeme kanalları, işlemleri kendi aralarında yönlendirebilen bir Lightning Nodes ağı oluşturmak için birleşir. Çeşitli ödeme kanalları arasındaki ara bağlantılar, Lightning Network ile sonuçlanmaktadır.
Lightning Ağı Nasıl Çalışır?
Örnek olarak Alice, en sevdiği kafe ile bir bağlantı oluştursun ve buraya 100 ABD doları değerinde Bitcoin yatırsın. Bu noktada kafeyle yaptığı işlemler anında gerçekleşir çünkü dükkanla aralarında doğrudan bir bağlantı mevcut olmaktadır.
Başka bir örnek ise, sıklıkla gittiği bakkalla başka bir bağlantısı aktif olan Bob, Alice'in gittiği kafeden de kahve alsın. Alice, kafe ve Bob arasındaki bağlantı, Alice'in Bob'un gittiği bakkaldan yiyecek bir şeyler satın almak için kafede mevcut bulunan bakiyesindeki parayı kullanabilmesini sağlamaktadır. Benzer şekilde Bob, Alice'in ağındaki işletmelerle işlem yapmak için bakkalda bulunan bakiyesini kullanabilmektedir. Bob bakkalla olan bağlantısını kapatırsa şayet (ve kafe ile bakkal arasında ortak başka müşteri yoksa), o zaman Alice'in orada alışveriş yapabilmek için bakkalla başka bir bağlantı açması gerekecektir. Bu şekilde, merkezi olmayan yapıda birden fazla Lightning Nodes arasında bir işlemler ağı oluşturulmakta ve yönlendirilmektedir.
Daha teknik bir düzeyde ele alınırsa Lightning Network, vizyonunu uygulamak için akıllı sözleşmeler ve çoklu imza komut dosyaları kullanmaktadır. Bir veya her iki taraf bir kanala fon sağladığında, fonlama işlemi adı verilen birincil bir işlem oluşturulmaktadır. Genel bir çoklu imza ortamında, (bir genel ve diğeri özel olmak üzere) iki ana anahtar başlangıçta takas edilmektedir. Borsa, fonların erişimine ve harcanmasına olanak sağlamaktadır. Ancak bir Lightning Network durumunda imzalar takas edilmemektedir. Bu durum, fonlama işlemlerinin harcamalarının ana blok zinciri tarafından tanınmasını önlemek için yapılmaktadır. Bunun yerine iki taraf, (taahhüt işlemleri olarak da adlandırılan) harcama işlemlerini doğrulamak için kullanılan tek bir anahtarı kendi aralarında değiştirir. İki taraf, bir Lightning Network kendileri ve diğer düğümler arasında sonsuz şekilde taahhüt işlemleri gerçekleştirebilir. Ana anahtarlarını yalnızca aralarındaki bağlantı kapatıldığında takas ederler.
Lightning Network (Lightning Ağı) Kullanım Ücreti Var mı?
Lightning Network’ün kullanılmasıyla ilgili işlem ücretleri bulunmaktadır. Lightning Nodes arasında ödeme bilgilerini yönlendirmek için yönlendirme ücretlerinin bir kombinasyonunun yanı sıra, kanalları açmak ve kapatmak için Bitcoin'in işlem ücretleri bulunmaktadır.
Kasım 2019'da, Macaristan'daki iki üniversitede bulunan bilim adamları, Bilgisayar Bilimi ve Kontrol Enstitüsü, Lightning Network operatörlerinin ücretleri önemli ölçüde artırmadan işlemleri işlemeye devam etme becerilerini sorgulayan bir makale yayınlamıştır.Yazarlar özetlerinde, "Şu anda ağı bir arada tutan büyük yönlendirme düğümlerinin çoğunluğu için katılım ekonomik olarak mantıksızdır. Ödeme yönlendirmesini ekonomik olarak uygulanabilir kılmak için ya trafik ya da işlem ücretlerinin büyüklük sıralarına göre artması gerekir" diyerek konuya değinmektedir.
Lightning Network'ün Sorunları Nelerdir?
Merkezi olmaması gereken Lightning Network’lerle ilgili en bariz sorun, günümüzün finansal sistemlerini karakterize eden hub and spoke (topla ve dağıt) modelinin tekrarlanmasına yol açabilecek olmalarıdır. Mevcut modelde bankalar ve finansal kuruluşlar, tüm işlemlerin gerçekleştirildiği ana aracılar olarak bilinmektedir.
Lightning Nodes, başkalarıyla daha açık bağlantılara sahip olarak önde gelen işletmeler için ağdaki benzer merkezler veya merkezi düğümler haline gelebilmektedir. Böyle merkezdeki bir sorun, ağın önemli bir bölümünü (veya tamamını) kolayca çökertebilmektedir.
Daha önce bahsedilen bir diğer önemli sorun, şebekeyi ekonomik olarak sürdürülebilir kılmak için ücretlerin artırılması gerekliliğidir. Bu durum, yalnızca yıldırım ağının kendisini sürdüren düğümler için değil, aynı zamanda ağa çevrilen ve potansiyel olarak daha yüksek olan Bitcoin ücretlerinin nihai maliyeti için de geçerli olmaktadır.
Aynı zamanda Lightning Network’lerin, her zaman çevrimiçi olmaları gerektiği için saldırı ve hırsızlıklara karşı savunmasız olduklarına inanılmaktadır. Bu şekilde, coinlerin çevrimdışı depolanması bir seçenek değildir çünkü ağ buna izin vermemektedir.
bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 67,955.21
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,256.66
tether
Tether (USDT) $ 1.00
bnb
BNB (BNB) $ 579.37
solana
Solana (SOL) $ 182.86
usd-coin
USDC (USDC) $ 1.00
xrp
XRP (XRP) $ 0.596746
staked-ether
Lido Staked Ether (STETH) $ 3,254.79
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.134149
the-open-network
Toncoin (TON) $ 6.70
cardano
Cardano (ADA) $ 0.41616
tron
TRON (TRX) $ 0.137342
avalanche-2
Avalanche (AVAX) $ 28.76
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin (WBTC) $ 67,787.16
shiba-inu
Shiba Inu (SHIB) $ 0.000017
chainlink
Chainlink (LINK) $ 13.54
polkadot
Polkadot (DOT) $ 5.84
bitcoin-cash
Bitcoin Cash (BCH) $ 379.01
near
NEAR Protocol (NEAR) $ 5.68
uniswap
Uniswap (UNI) $ 7.65
leo-token
LEO Token (LEO) $ 5.83
litecoin
Litecoin (LTC) $ 71.36
dai
Dai (DAI) $ 1.00
pepe
Pepe (PEPE) $ 0.000012
wrapped-eeth
Wrapped eETH (WEETH) $ 3,398.15
matic-network
Polygon (MATIC) $ 0.513638
internet-computer
Internet Computer (ICP) $ 10.10
kaspa
Kaspa (KAS) $ 0.182131
ethereum-classic
Ethereum Classic (ETC) $ 22.85
aptos
Aptos (APT) $ 7.02
ethena-usde
Ethena USDe (USDE) $ 0.99977
fetch-ai
Artificial Superintelligence Alliance (FET) $ 1.27
stellar
Stellar (XLM) $ 0.102532
monero
Monero (XMR) $ 162.75
blockstack
Stacks (STX) $ 1.87
mantle
Mantle (MNT) $ 0.844667
filecoin
Filecoin (FIL) $ 4.60
dogwifcoin
dogwifhat (WIF) $ 2.61
render-token
Render (RENDER) $ 6.60
injective-protocol
Injective (INJ) $ 25.61
bittensor
Bittensor (TAO) $ 347.05
okb
OKB (OKB) $ 41.15
hedera-hashgraph
Hedera (HBAR) $ 0.068711
crypto-com-chain
Cronos (CRO) $ 0.09146
maker
Maker (MKR) $ 2,631.47
immutable-x
Immutable (IMX) $ 1.58
arbitrum
Arbitrum (ARB) $ 0.726007
cosmos
Cosmos Hub (ATOM) $ 6.17
vechain
VeChain (VET) $ 0.028678
first-digital-usd
First Digital USD (FDUSD) $ 1.00
bonk
Bonk (BONK) $ 0.000029
arweave
Arweave (AR) $ 30.38
sui
Sui (SUI) $ 0.781144
optimism
Optimism (OP) $ 1.72
the-graph
The Graph (GRT) $ 0.200346
rocket-pool-eth
Rocket Pool ETH (RETH) $ 3,645.73
floki
FLOKI (FLOKI) $ 0.000181
renzo-restaked-eth
Renzo Restaked ETH (EZETH) $ 3,302.53
thorchain
THORChain (RUNE) $ 4.71
mantle-staked-ether
Mantle Staked Ether (METH) $ 3,380.22
bitget-token
Bitget Token (BGB) $ 1.12
theta-token
Theta Network (THETA) $ 1.50
whitebit
WhiteBIT Coin (WBT) $ 10.10
notcoin
Notcoin (NOT) $ 0.014212
aave
Aave (AAVE) $ 97.77
jupiter-exchange-solana
Jupiter (JUP) $ 1.07
ondo-finance
Ondo (ONDO) $ 0.994054
pyth-network
Pyth Network (PYTH) $ 0.390352
jasmycoin
JasmyCoin (JASMY) $ 0.029083
lido-dao
Lido DAO (LDO) $ 1.56
fantom
Fantom (FTM) $ 0.460232
based-brett
Brett (BRETT) $ 0.129209
coredaoorg
Core (CORE) $ 1.38
celestia
Celestia (TIA) $ 5.97
algorand
Algorand (ALGO) $ 0.143033
sei-network
Sei (SEI) $ 0.368989
ether-fi-staked-eth
ether.fi Staked ETH (EETH) $ 3,250.88
quant-network
Quant (QNT) $ 72.71
flow
Flow (FLOW) $ 0.667795
gatechain-token
Gate (GT) $ 7.65
mantra-dao
MANTRA (OM) $ 1.19
msol
Marinade Staked SOL (MSOL) $ 219.62
kucoin-shares
KuCoin (KCS) $ 9.70
popcat
Popcat (POPCAT) $ 0.941066
beam-2
Beam (BEAM) $ 0.018235
elrond-erd-2
MultiversX (EGLD) $ 33.32
axie-infinity
Axie Infinity (AXS) $ 6.06
bitcoin-sv
Bitcoin SV (BSV) $ 45.37
helium
Helium (HNT) $ 5.30
gala
GALA (GALA) $ 0.023601
ethereum-name-service
Ethereum Name Service (ENS) $ 26.53
bittorrent
BitTorrent (BTT) $ 0.00000089643718
eos
EOS (EOS) $ 0.577914
flare-networks
Flare (FLR) $ 0.01934
tokenize-xchange
Tokenize Xchange (TKX) $ 10.38
neo
NEO (NEO) $ 11.69
kelp-dao-restaked-eth
Kelp DAO Restaked ETH (RSETH) $ 3,314.28
ordinals
ORDI (ORDI) $ 38.64
akash-network
Akash Network (AKT) $ 3.30
dydx-chain
dYdX (DYDX) $ 1.29