loader image
WhatsApp Destek
Lightning Network

Lightning Network, Bitcoin gibi blok zinciri tabanlı bir kripto para biriminin üzerine katmanlanacak şekilde tasarlanmış bir "katman 2" ödeme protokolü olarak bilinmektedir. Lightning ağında katılan nodelar (düğümler) arasında hızlı işlemlerin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır ve Bitcoin ölçeklenebilirlik sorununa bir çözüm olarak önerilmiştir. Lightning Network fonların velayetini devretmeksizin çift yönlü ödeme kanalları ağı aracılığıyla kripto para biriminin mikro ödemelerini yapmak için eşler arası bir sisteme sahiptir.
Lightning Network'ün normal kullanımı, ilgili temel blok zincirine (Katman 1) fonlama işlemi gerçekleştirerek bir ödeme kanalı açmak ve ardından kanalın fonlarının geçici dağıtımını güncellemek için bunları yayınlamadan herhangi bir sayıda Lightning Network işlemi yapmaktan oluşmaktadır. İsteğe bağlı olarak Blockchain, kanalın fonlarını dağıtmak için ödeme işleminin son sürümünü yayınlayarak ödeme kanalını kapatır.
Lightning Network, hesap defteri dışı işlemleri sunarak Bitcoin blok zincirindeki işlem hızı sorununu çözmeyi amaçlayan teknolojik bir çözümdür.
Blok zincirine oldukça benzer şekilde Lightning Network, bankalar gibi günümüzde çoğu işlemin yönlendirilmesinden sorumlu olan merkezi kurumları aradan kaldırmaktadır.
Resmi olarak ilk kez 2015 yılında Joseph Poon ve Thaddeus Dryja tarafından bir makalede detaylandırılmıştır.
Lightning Network, ilk olarak 2015 yılında Joseph Poon ve Thaddeus Dryja tarafından önerilmiş olup o zamandan günümüze geliştirilmektedir. Lightning Network’ün çözüme ulaştırılması adına tasarlandığı sorunlar, yavaş işlem süresi ve Bitcoin verimidir.
Günlük işlemler için bir araç olma potansiyeline ulaşmak adına, Bitcoin'in kredi kartları veya elektronik ödeme ağlarına benzer şekilde saniyede on veya yüz binlerce işleme ulaşması gerekmektedir. Ağındaki tüm düğümlerden mutabakat gerektiren, merkezi olmayan teknolojisinin doğası gereği, Bitcoin mevcut durumunda bu tür sorunlar içermektedir.
Örnek olarak, Bitcoin ağındaki sayılar çoğaldığı takdirde işlemlerin onaylanması ve saklanması oldukça maliyetli ve zaman alıcı hale gelecektir. Bununla birlikte, işlem sayılarındaki bir artış, Bitcoin içeren işlemleri yürütmek adına gerekli olan bilgisayarların işlem gücünde de büyük gelişmeler gerektirmektedir. Ek olarak, bu bilgiyi hesaplamak için gereken enerji güçlü derecede fazladır, bu durum da günlük işlemler için Bitcoin masraflarını oldukça pahalı hale getirmektedir.
Lightning Network, Bitcoin'in ana blok zincirinde ikinci bir katman oluşturarak ölçekleme sorununu çözmeyi önermektedir. Bu ikinci katman, taraflar veya Bitcoin kullanıcıları arasında çoklu ödeme kanalından oluşmaktadır. Lightning Network kanalı, iki taraf arasında bir işlem mekanizması olarak da tanımlanabilmektedir. Taraflar kanalları kullanarak birbirleri arasında ödeme yapabilir veya alabilirler. Bu işlemler, Bitcoin'in blok zincirinde meydana gelen standart işlemlere kıyasla farklı şekilde işlenmektedir. Sadece iki tarafın bir kanalı açıp kapatması durumunda ana Blokzinciri güncellenir. Bu iki eylem arasında taraflar, ana blok zincirini faaliyetleri hakkında bilgilendirmeksizin kendi aralarında sonsuz şekilde para aktarımında bulunabilirler. Bu yaklaşım, işlemlerin hızını önemli ölçüde hızlandırır, çünkü tüm işlemlerin bir blok zinciri içindeki tüm düğümler tarafından onaylanması gerekmemektedir. Çeşitli taraflar arasındaki bireysel ödeme kanalları, işlemleri kendi aralarında yönlendirebilen bir Lightning Nodes ağı oluşturmak için birleşir. Çeşitli ödeme kanalları arasındaki ara bağlantılar, Lightning Network ile sonuçlanmaktadır.
Lightning Ağı Nasıl Çalışır?
Örnek olarak Alice, en sevdiği kafe ile bir bağlantı oluştursun ve buraya 100 ABD doları değerinde Bitcoin yatırsın. Bu noktada kafeyle yaptığı işlemler anında gerçekleşir çünkü dükkanla aralarında doğrudan bir bağlantı mevcut olmaktadır.
Başka bir örnek ise, sıklıkla gittiği bakkalla başka bir bağlantısı aktif olan Bob, Alice'in gittiği kafeden de kahve alsın. Alice, kafe ve Bob arasındaki bağlantı, Alice'in Bob'un gittiği bakkaldan yiyecek bir şeyler satın almak için kafede mevcut bulunan bakiyesindeki parayı kullanabilmesini sağlamaktadır. Benzer şekilde Bob, Alice'in ağındaki işletmelerle işlem yapmak için bakkalda bulunan bakiyesini kullanabilmektedir. Bob bakkalla olan bağlantısını kapatırsa şayet (ve kafe ile bakkal arasında ortak başka müşteri yoksa), o zaman Alice'in orada alışveriş yapabilmek için bakkalla başka bir bağlantı açması gerekecektir. Bu şekilde, merkezi olmayan yapıda birden fazla Lightning Nodes arasında bir işlemler ağı oluşturulmakta ve yönlendirilmektedir.
Daha teknik bir düzeyde ele alınırsa Lightning Network, vizyonunu uygulamak için akıllı sözleşmeler ve çoklu imza komut dosyaları kullanmaktadır. Bir veya her iki taraf bir kanala fon sağladığında, fonlama işlemi adı verilen birincil bir işlem oluşturulmaktadır. Genel bir çoklu imza ortamında, (bir genel ve diğeri özel olmak üzere) iki ana anahtar başlangıçta takas edilmektedir. Borsa, fonların erişimine ve harcanmasına olanak sağlamaktadır. Ancak bir Lightning Network durumunda imzalar takas edilmemektedir. Bu durum, fonlama işlemlerinin harcamalarının ana blok zinciri tarafından tanınmasını önlemek için yapılmaktadır. Bunun yerine iki taraf, (taahhüt işlemleri olarak da adlandırılan) harcama işlemlerini doğrulamak için kullanılan tek bir anahtarı kendi aralarında değiştirir. İki taraf, bir Lightning Network kendileri ve diğer düğümler arasında sonsuz şekilde taahhüt işlemleri gerçekleştirebilir. Ana anahtarlarını yalnızca aralarındaki bağlantı kapatıldığında takas ederler.
Lightning Network (Lightning Ağı) Kullanım Ücreti Var mı?
Lightning Network’ün kullanılmasıyla ilgili işlem ücretleri bulunmaktadır. Lightning Nodes arasında ödeme bilgilerini yönlendirmek için yönlendirme ücretlerinin bir kombinasyonunun yanı sıra, kanalları açmak ve kapatmak için Bitcoin'in işlem ücretleri bulunmaktadır.
Kasım 2019'da, Macaristan'daki iki üniversitede bulunan bilim adamları, Bilgisayar Bilimi ve Kontrol Enstitüsü, Lightning Network operatörlerinin ücretleri önemli ölçüde artırmadan işlemleri işlemeye devam etme becerilerini sorgulayan bir makale yayınlamıştır.Yazarlar özetlerinde, "Şu anda ağı bir arada tutan büyük yönlendirme düğümlerinin çoğunluğu için katılım ekonomik olarak mantıksızdır. Ödeme yönlendirmesini ekonomik olarak uygulanabilir kılmak için ya trafik ya da işlem ücretlerinin büyüklük sıralarına göre artması gerekir" diyerek konuya değinmektedir.
Lightning Network'ün Sorunları Nelerdir?
Merkezi olmaması gereken Lightning Network’lerle ilgili en bariz sorun, günümüzün finansal sistemlerini karakterize eden hub and spoke (topla ve dağıt) modelinin tekrarlanmasına yol açabilecek olmalarıdır. Mevcut modelde bankalar ve finansal kuruluşlar, tüm işlemlerin gerçekleştirildiği ana aracılar olarak bilinmektedir.
Lightning Nodes, başkalarıyla daha açık bağlantılara sahip olarak önde gelen işletmeler için ağdaki benzer merkezler veya merkezi düğümler haline gelebilmektedir. Böyle merkezdeki bir sorun, ağın önemli bir bölümünü (veya tamamını) kolayca çökertebilmektedir.
Daha önce bahsedilen bir diğer önemli sorun, şebekeyi ekonomik olarak sürdürülebilir kılmak için ücretlerin artırılması gerekliliğidir. Bu durum, yalnızca yıldırım ağının kendisini sürdüren düğümler için değil, aynı zamanda ağa çevrilen ve potansiyel olarak daha yüksek olan Bitcoin ücretlerinin nihai maliyeti için de geçerli olmaktadır.
Aynı zamanda Lightning Network’lerin, her zaman çevrimiçi olmaları gerektiği için saldırı ve hırsızlıklara karşı savunmasız olduklarına inanılmaktadır. Bu şekilde, coinlerin çevrimdışı depolanması bir seçenek değildir çünkü ağ buna izin vermemektedir.
bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 87,423.42
ethereum
Ethereum (ETH) $ 2,014.75
tether
Tether (USDT) $ 1.00
xrp
XRP (XRP) $ 2.35
bnb
BNB (BNB) $ 638.66
solana
Solana (SOL) $ 139.45
usd-coin
USDC (USDC) $ 1.00
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.192151
cardano
Cardano (ADA) $ 0.740502
tron
TRON (TRX) $ 0.23485
staked-ether
Lido Staked Ether (STETH) $ 2,014.10
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin (WBTC) $ 87,366.41
chainlink
Chainlink (LINK) $ 15.62
the-open-network
Toncoin (TON) $ 3.98
avalanche-2
Avalanche (AVAX) $ 22.14
leo-token
LEO Token (LEO) $ 9.77
sui
Sui (SUI) $ 2.82
stellar
Stellar (XLM) $ 0.288852
wrapped-steth
Wrapped stETH (WSTETH) $ 2,411.12
shiba-inu
Shiba Inu (SHIB) $ 0.000014
hedera-hashgraph
Hedera (HBAR) $ 0.195347
usds
USDS (USDS) $ 1.00
polkadot
Polkadot (DOT) $ 4.64
litecoin
Litecoin (LTC) $ 92.87
bitcoin-cash
Bitcoin Cash (BCH) $ 325.38
mantra-dao
MANTRA (OM) $ 6.49
bitget-token
Bitget Token (BGB) $ 5.01
weth
WETH (WETH) $ 2,015.19
pi-network
Pi Network (PI) $ 0.837867
ethena-usde
Ethena USDe (USDE) $ 0.999537
binance-bridged-usdt-bnb-smart-chain
Binance Bridged USDT (BNB Smart Chain) (BSC-USD) $ 0.999941
hyperliquid
Hyperliquid (HYPE) $ 14.97
wrapped-eeth
Wrapped eETH (WEETH) $ 2,142.51
whitebit
WhiteBIT Coin (WBT) $ 29.12
monero
Monero (XMR) $ 225.19
uniswap
Uniswap (UNI) $ 6.79
near
NEAR Protocol (NEAR) $ 3.02
aptos
Aptos (APT) $ 6.00
pepe
Pepe (PEPE) $ 0.000009
dai
Dai (DAI) $ 0.999884
susds
sUSDS (SUSDS) $ 1.05
okb
OKB (OKB) $ 50.09
internet-computer
Internet Computer (ICP) $ 6.08
gatechain-token
Gate (GT) $ 23.77
ondo-finance
Ondo (ONDO) $ 0.920213
tokenize-xchange
Tokenize Xchange (TKX) $ 35.88
mantle
Mantle (MNT) $ 0.841906
aave
Aave (AAVE) $ 184.94
coinbase-wrapped-btc
Coinbase Wrapped BTC (CBBTC) $ 87,419.42
crypto-com-chain
Cronos (CRO) $ 0.099414
ethereum-classic
Ethereum Classic (ETC) $ 17.89
first-digital-usd
First Digital USD (FDUSD) $ 1.00
ethena-staked-usde
Ethena Staked USDe (SUSDE) $ 1.16
bittensor
Bittensor (TAO) $ 272.19
ethena
Ethena (ENA) $ 0.430877
vechain
VeChain (VET) $ 0.026357
official-trump
Official Trump (TRUMP) $ 11.19
cosmos
Cosmos Hub (ATOM) $ 4.85
celestia
Celestia (TIA) $ 3.71
render-token
Render (RENDER) $ 3.97
polygon-ecosystem-token
POL (ex-MATIC) (POL) $ 0.23332
kaspa
Kaspa (KAS) $ 0.075832
filecoin
Filecoin (FIL) $ 3.04
blackrock-usd-institutional-digital-liquidity-fund
BlackRock USD Institutional Digital Liquidity Fund (BUIDL) $ 1.00
sonic-3
Sonic (prev. FTM) (S) $ 0.609297
lombard-staked-btc
Lombard Staked BTC (LBTC) $ 87,558.46
algorand
Algorand (ALGO) $ 0.213963
arbitrum
Arbitrum (ARB) $ 0.38743
fasttoken
Fasttoken (FTN) $ 4.02
jupiter-exchange-solana
Jupiter (JUP) $ 0.548678
optimism
Optimism (OP) $ 0.911552
story-2
Story (IP) $ 5.66
fetch-ai
Artificial Superintelligence Alliance (FET) $ 0.553078
kucoin-shares
KuCoin (KCS) $ 11.36
solv-btc
Solv Protocol SolvBTC (SOLVBTC) $ 87,356.41
maker
Maker (MKR) $ 1,468.34
kelp-dao-restaked-eth
Kelp DAO Restaked ETH (RSETH) $ 2,093.72
binance-peg-weth
Binance-Peg WETH (WETH) $ 2,016.19
movement
Movement (MOVE) $ 0.492179
nexo
NEXO (NEXO) $ 1.17
worldcoin-wld
Worldcoin (WLD) $ 0.956307
binance-staked-sol
Binance Staked SOL (BNSOL) $ 145.62
immutable-x
Immutable (IMX) $ 0.630179
xdce-crowd-sale
XDC Network (XDC) $ 0.071752
blockstack
Stacks (STX) $ 0.730295
bonk
Bonk (BONK) $ 0.000014
sei-network
Sei (SEI) $ 0.211243
injective-protocol
Injective (INJ) $ 10.50
dexe
DeXe (DEXE) $ 17.80
stargate-bridged-usdc-berachain
Stargate Bridged USDC (Berachain) (USDC.E) $ 1.00
the-graph
The Graph (GRT) $ 0.105592
rocket-pool-eth
Rocket Pool ETH (RETH) $ 2,282.23
theta-token
Theta Network (THETA) $ 0.987435
usdt0
USDT0 (USDT0) $ 1.00
usual-usd
Usual USD (USD0) $ 0.998156
berachain-bera
Berachain (BERA) $ 8.64
lido-dao
Lido DAO (LDO) $ 1.03
eos
EOS (EOS) $ 0.584293
flare-networks
Flare (FLR) $ 0.014216
solv-protocol-solvbtc-bbn
Solv Protocol SolvBTC.BBN (SOLVBTC.BB) $ 86,787.25