Initial Public Offering (IPO), bir özel şirketin hisselerini ilk kez halka sunmaya başladığı anı ifade eder. "Halka açma" terimi, bazı geçici durumlarda IPO'lara atıfta bulunmak için de kullanılabilir. Halka arz yöntemi şirketlerin, birincil piyasa yoluyla sunulan hisseler sayesinde sermaye elde edebilmelerini sağlar.
Birçok şirket, paydaşların hisselerini halka satmalarını sağlamak için bir IPO etkinliği gerçekleştirir. Fonlara ihtiyacı olan başlangıç şirketleri, büyüyen şirketler veya girişimciler, daha fazla büyümek için fon toplamak isterler ve bunun için genellikle IPO yolunu tercih ederler. Hisseleri halka sunmadan önce, gerekli tüm süreçleri denetlemek için mali ve düzenleyici uzmanlardan oluşan bir komite oluşturulmalıdır.
Bir şirket Initial Public Offering yaptıktan sonra, gelecekte ikincil teklifler yaparak ek fon toplayabilir. Halka açık bir şirket olmak, çalışanların hissedar olmasına olanak sağlar. Bu sayede çalışanlar aynı zamanda şirket sahipleri olduklarından daha motivasyonu çalışabilirler. Bazı durumlarda IPO düzenlemek, şirketin itibarını ve güvenilirliğini de artırabilir.
Halka açıldıktan sonra, şirketin değeri büyük olasılıkla hisse senedi değerine göre değerlendirilecektir ve bu da şirketin gerçek performansını olduğu gibi yansıtamayabilir. Bazı şirketler, hisse senetlerinin değerini yapay olarak şişirebilir ve bu da çeşitli sorunlara yol açabilir.

Bir şirket halka arzdan önce özel olarak kabul edilir. İşletmeler; kurucuların yanı sıra aile ve arkadaş gibi yakınlardan oluşan erken dönem yatırımcılar ile birlikte risk sermayedarları veya melek yatırımcılar gibi profesyonel yatırımcılar da dahil olmak üzere küçük bir grup hissedarla büyümektedir.
Bir şirket, büyüme sürecinde, SEC düzenlemelerinin zorluklarının yanı sıra kamu hissedarlarına olan yararları ve sorumlulukları için yeterince olgun olduğuna inandığı bir aşamaya ulaştığında, halka açılma konusundaki ilgisinin reklamını yapmaya başlayacaktır.
Bu büyüme aşaması, “unicorn” olarak da bilinen yaklaşık 1 milyar dolarlık özel bir değerlemeye ulaştığında gerçekleşir. Bununla birlikte, güçlü temellere ve kanıtlanmış kârlılık potansiyeline sahip çeşitli değerlemelerdeki özel şirketler, piyasa rekabetine ve liste gereksinimlerini karşılama yetilerine bağlı olarak halka arz için uygun görülebilir.
Halka arz, şirkete yüksek miktarda para toplama imkanı sağladığı için şirket adına büyük bir adımdır. Bu, şirkete daha fazla büyüme ve genişleme yetisi verir.
Bir şirketin halka arz hisseleri, durum tespiti yoluyla fiyatlandırılır. Bir şirket halka açıldığında, bundan önce sahip olunan özel hisse sahipliği, kamu mülkiyetine dönüşmektedir.
Hisse taahhütnamesi, özelden kamuya hisse sahipliği için özel hükümler de içerebilir. Genel olarak, özelden kamuya geçiş, özel yatırımcıların para kazanmaları ve bekledikleri getirileri elde etmeleri için önemli bir süreçtir. Özel hissedarlar, halka açık piyasada paylarını elinde tutabilir ya da bir kısmını veya tamamını kazanç elde etmek adına satabilirler.
Public market, milyonlarca yatırımcının şirkette hisse satın alması ve bir şirketin öz kaynaklarına sermaye katkısı yapması için büyük bir fırsat sunar. Public, şirkete yatırım yapmakla ilgilenen herhangi bir bireysel veya kurumsal yatırımcıdan oluşur.
Genel olarak, şirketin sattığı hisse sayısı ve hisselerin satıldığı fiyat, şirketin yeni öz kaynak değerini yaratan faktörlerdir. Öz sermaye, hem özel hem de halka açık olduğunda yatırımcıların sahip olduğu hisseleri temsil eder, ancak bir halka arz ile ana ihraçtan elde edilen nakitle birlikte öz kaynak önemli ölçüde artar.

İlk halka arz (IPO) terimi, yatırımcılar arasında oldukça popülerdir. Hollandalılar, Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin hisselerini halka sunarak ilk modern halka arzı gerçekleştirmişlerdir. O zamandan beri halka arzlar, şirketlerin halka açık pay sahipliği ihracı yoluyla kamu yatırımcılarından sermaye toplamanın bir yolu olarak kullanılmıştır.
Halka arzlar uzun seneler boyunca ihraçta yükseliş trendleri ve düşüş trendleri ile tanınmıştır. Bireysel sektörler de inovasyon ve diğer çeşitli ekonomik faktörler nedeniyle ihraçta yükseliş ve düşüş trendleri yaşamaktadır.
2008 mali krizinde halka arzlar azalmış ve 2008 en az ICO yapılan yıl olmuştur. 2008 mali krizini izleyen durgunluktan sonra, halka arzlar durma noktasına gelmiş ve sonraki birkaç yıl boyunca da oldukça nadir gerçekleşmiştir. Yakın zamanlarda, halka arz hareketliliklerinin çoğu unicornlara odaklanmıştır. Unicornlar, 1 milyar doları aşan özel değerlemelere ulaşan başlangıç şirketleridir. Yatırımcılar ve medya, bu şirketler ve halka arz yoluyla halka açılma veya gizli kalma kararları hakkında yoğun bir şekilde spekülasyon yapmaktadır.

İşletme için sermaye artırmak, halka arzın ana hedefidir. Ayrıca başka avantajlar da görülebilir. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:
• Şirket, yatırım yapan halkın tümü için sermayeyi artırmak amacıyla yatırıma erişim sağlar.
• Daha kolay satın alma anlaşmalarına olanak sağlar. Halka açık hisseler sayesinde satın alma hedefinin değerini belirlemek kolaylaşabilir.
• Üç aylık raporların sağladığı şeffaflık; bir şirketin, özel bir şirketten uygun borçlanma koşulları ile kredi almasını sağlayabilir.
• Halka açık bir şirketin bu yöntem sayesinde halka açık pazarlara erişimi olduğundan, ikincil teklifler vasıtasıyla ilerleyen dönemde ek fonlar toplayabilir.
• Halka açık şirketler, likit hisse senedi sermaye katılımı aracılığıyla daha iyi yöneticilerin ve kabiliyetli çalışanların ilgisini çekip onları tutabilir.
• Birçok şirket, hisse senedi tazminatı yoluyla yöneticileri veya diğer çalışanları tazmin edebilir.
• Halka arzlar, bir şirkete hem öz sermaye hem de borç için daha düşük bir sermaye maliyeti sağlayabilir.
• Şirketin satışlarına ve kârlarına yardımcı olabilecek şirketin görünürlüğünü, prestijini ve kamu imajını artırır.

Şirketler halka açılmanın çeşitli dezavantajlarıyla karşılaşabilir ve potansiyel olarak alternatif stratejilere yönelebilir. Başlıca dezavantajlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
• Halka arz pahalıdır ve halka açık bir şirketi sürdürmenin maliyetleri devam etmektedir.
• Şirketin finans, muhasebe, vergi ve diğer ticari bilgilerinin ifşa edilmesi gerekir. Şirket bu açıklamalar sırasında, rakiplerine yardımcı olabilecek sırları ve iş yöntemlerini kamuya açıklamak zorunda kalabilir.
• Önemli yasal, muhasebe ve pazarlama maliyetleri ortaya çıkar.
• Raporlama için gereken zaman, çaba ve dikkat artar.
• Piyasa halka arz fiyatını kabul etmezse, gerekli fonlamanın artmama riski vardır.
• Yönetim kurulu vasıtasıyla şirket kararlarını etkin bir şekilde kontrol edebilen ve oy hakkı elde eden yeni hissedarlar, kontrol kaybı ya da vekalet sorunları yaşanmasına yol açabilir.
• Özel menkul kıymetler toplu davaları ve hissedar davaları gibi yasal veya düzenleyici konularda artan bir risk vardır.
• Bir şirketin hisse fiyatındaki dalgalanmalar, gerçek finansal sonuçlardan ziyade hisse senedi performansına göre telafi edilebilecek ve değerlendirilebilecek yönetim için dikkat dağıtıcı olabilir.
• Hisselerin değerini şişirmek için kullanılan stratejiler risk seviyesini ve istikrarsızlığı artırabilir.
• Yönetim kurulunun katı liderliği ve yönetimi, risk almaya istekli iyi yöneticileri elde tutmayı zorlaştırabilir.
Halka açık hisselerin mevcut olması, bir şirketin almamaya karar verebileceği önemli çaba, harcama ve riskler gerektirir. Gizli kalmak her zaman bir seçenektir. Şirketler halka açılmak yerine satın alma için teklif de isteyebilirler. Ek olarak, şirketlerin keşfedebileceği bazı alternatifler olabilir.

Genellikle, yeni bir halka arz için arzdan daha fazla talep meydana gelir. Buna bağlı olarak alka arz ile ilgilenen yatırımcıların tümü, hisse satın alamayabilir. Bir halka arza, erişim bazen bir firmanın daha büyük müşterileriyle sınırlı olabilse de halka arza yatırım yapmak isteyenler aracı kurum aracılığıyla bunu yapabilirler. Diğer bir seçenek, halka arzlara odaklanan bir yatırım fonu veya başka bir yatırım aracı aracılığıyla yatırım yapmaktır.

Benzer yaklaşımlar olsalar da aslında IPO'lar ve ICO'lar (Initial Coin Offering) birbinden oldukça farklıdır. IPO etkinliği düzenleyen şirketler genellikle hisselerini halka satar. Öte yandan, ICO'lar esas olarak şirketlerin erken aşamalarda projeleri için fon toplamasına olanak tanıyan bir kaynak yaratma mekanizması olarak kullanılır. ICO etkinliklerinde yatırımcılar, şirkette herhangi bir hisseye sahibi olmazlar. Bunun yerine genellikle yapılan yardımın karşılığında token verilir. IPO’larda ise para karşılığı hisse verilir.
IPO'lar büyük ölçüde hükümet yetkilileri tarafından takip edilir ve genel olarak merkezi ortamlarda iyi çalışırlar. Aksine, ICO'lar için aynı durum söz konusu değildir bu yüzden ICO’lar daha fazla risk taşır diyebiliriz.