Bitcoin (BTC)
Bitcoin, 2009 yılının Ocak ayında oluşturulan dijital bir para birimidir. Takma adı Satoshi Nakamoto tarafından bir makale ile (whitepaper) Bitcoin’in arkasındaki algoritmalar teorik dilde açıklanarak ortaya konulan fikirleri takip etmektedir. Bitcoin teknolojisini meydana getiren kişi veya kişilerin kimliği hala bilinmemektedir.
Bitcoin’in oluşturulma amacı, bankalar veya hükümetler gibi arabuluculara ihtiyaç duyulmadan finansal işlemlerin sınırsız bir şekilde gerçekleşmesine izin verecek benzersiz bir dijital ödeme sistemi oluşturmaktır. Blockchain teknolojisinin sağladığı node’lar yardımıyla çalışan mimari, kriptografik tekniklerle birlikte Bitcoin'i saldırılara ve dolandırıcılığa karşı dirençli hale getiren etkenleri oluşturmaktadır.
Bitcoin, bilgisayar ağında çalışan bir para birimidir. Daha geniş bir kapsamda incelendiğinde Bitcoin kelimesi bir kaç şeyi temsil etmek için kullanılabilmektedir. Bunlar sırasıyla, dijital para birimi, merkezi olmayan bir muhasebe defteri, bir protokol ya da bu belirtilenlerin hepsini kapsayan bir ekosistem olabilmektedir. Bu işlemleri tanımlamak için her ne kadar Bitcoin kelimesi kullanılsa da bu işlemler arasında bazı temel farklılıklar bulunmaktadır. Bitcoin, geleneksel çevrimiçi ödeme mekanizmalarından daha düşük işlem ücretleri vaat etmektedir ve devlet tarafından verilen para birimlerinin aksine, merkezi olmayan bir otorite tarafından işletilmektedir.
Bitcoin kripto para birimlerinin öncüsü olarak da bilinmektedir. Fiziksel anlamda Bitcoin kazanmak söz konusu değildir, yalnızca herkesin şeffaf erişiminin olduğu halka açık bir defterde tutulan bakiyeler bulunmaktadır. Bitcoin üzerinde yapılan tüm işlemler, büyük miktarda bilgi işlem gücü ile doğrulanmaktadır. Bitcoin'ler herhangi bir banka veya hükümet tarafından verilmemekte ve bireysel Bitcoinler bir emtia olarak değerli olmamaktadır. Yasal ihale olmamasına rağmen Bitcoin yaygın olarak işlem görmektedir ve toplu olarak altcoin olarak adlandırılan yüzlerce alternatif kripto para biriminin piyasaya sürülmesine zemin hazırlamıştır. Bitcoin "BTC" olarak bilinen kısaltılması ile kullanılmaktadır.
Bitcoin’in oluşturulma amacı, bankalar veya hükümetler gibi arabuluculara ihtiyaç duyulmadan finansal işlemlerin sınırsız bir şekilde gerçekleşmesine izin verecek benzersiz bir dijital ödeme sistemi oluşturmaktır. Blockchain teknolojisinin sağladığı node’lar yardımıyla çalışan mimari, kriptografik tekniklerle birlikte Bitcoin'i saldırılara ve dolandırıcılığa karşı dirençli hale getiren etkenleri oluşturmaktadır.
Bitcoin, bilgisayar ağında çalışan bir para birimidir. Daha geniş bir kapsamda incelendiğinde Bitcoin kelimesi bir kaç şeyi temsil etmek için kullanılabilmektedir. Bunlar sırasıyla, dijital para birimi, merkezi olmayan bir muhasebe defteri, bir protokol ya da bu belirtilenlerin hepsini kapsayan bir ekosistem olabilmektedir. Bu işlemleri tanımlamak için her ne kadar Bitcoin kelimesi kullanılsa da bu işlemler arasında bazı temel farklılıklar bulunmaktadır. Bitcoin, geleneksel çevrimiçi ödeme mekanizmalarından daha düşük işlem ücretleri vaat etmektedir ve devlet tarafından verilen para birimlerinin aksine, merkezi olmayan bir otorite tarafından işletilmektedir.
Bitcoin kripto para birimlerinin öncüsü olarak da bilinmektedir. Fiziksel anlamda Bitcoin kazanmak söz konusu değildir, yalnızca herkesin şeffaf erişiminin olduğu halka açık bir defterde tutulan bakiyeler bulunmaktadır. Bitcoin üzerinde yapılan tüm işlemler, büyük miktarda bilgi işlem gücü ile doğrulanmaktadır. Bitcoin'ler herhangi bir banka veya hükümet tarafından verilmemekte ve bireysel Bitcoinler bir emtia olarak değerli olmamaktadır. Yasal ihale olmamasına rağmen Bitcoin yaygın olarak işlem görmektedir ve toplu olarak altcoin olarak adlandırılan yüzlerce alternatif kripto para biriminin piyasaya sürülmesine zemin hazırlamıştır. Bitcoin "BTC" olarak bilinen kısaltılması ile kullanılmaktadır.
Bitcoin'i Anlamak
Bitcoin sistemi, tüm Bitcoin kodunu çalıştıran ve blok zincirini depolayan bilgisayarlar topluluğudur ("ağlar" veya "madenciler" olarak da adlandırılır). Metaforik olarak, bir blok zinciri blokların bir araya bağlantılı bir şekilde geldiği topluluk olarak düşünülebilir. Her blok üzerinde bir işlem koleksiyonu gerçekleşmektedir. Blok zincirini çalıştıran tüm bilgisayarlar, aynı blok ve işlem listesine sahip olduğu için ve bu yeni blokların yeni Bitcoin işlemleriyle gerçekleştiği şeffaf bir şekilde görülebildiği için hiç kimse sistem üzerinde dolandırıcılık yapamamaktadır. Blockchain teknolojisi, Bitcoin işlemlerinin güvensiz ve korunaklı bir şekilde yayınlanmasına ve kaydedilmesine izin veren tüm yapıyı koruyan ve kapsayan şeydir. Bu durumda güvensizlik, blockchain sisteminin bilgisayar kodu ve matematiksel algoritmalarla desteklendiği için herhangi bir güven kaynağına dayanmadığı anlamına gelmektedir. Bitcoin blok zinciri, tüm onaylanmış BTC işlemlerini halka açık bir şekilde listeleyen merkezi olmayan bir dijital muhasebe defteri olarak çalışmaktadır.
Bir Bitcoin "ağı" çalıştırılsın ya da çalıştırılmasın, herkes bu işlemlerin güncel olarak gerçekleştiğini görebilmektedir. Bir kullanıcı, zararlı bir eylem gerçekleştirebilmek için Bitcoin'i oluşturan tüm bilgi işlem gücünün %51'ini çalıştırması gerekmektedir. Bitcoin, 2021 yılının Ocak ayı itibariyle yaklaşık 12.000 ağa sahiptir ve bu sayı böyle zararlı bir eylemi mümkün kılmayarak, ağ sayısını arttırmaya devam etmektedir. Fakat zararlı bir eylemin meydana gelmesi durumunda Bitcoin madencileri (bilgisayarlarıyla Bitcoin ağında mine işlemi yapabilen insanlar), zararlı eylemi fark ederek yeni bir blok zincirine geçerler ve bu eylem için harcanan çaba boşa harcanmış olur.
Bitcoin tokenlerinin bakiyeleri, tokenleri oluşturmak için kullanılan matematiksel şifreleme algoritmalarıı aracılığıyla birbirine bağlanan uzun sayı ve harf dizileri olan genel ve özel "anahtarlar" kullanılarak tutulmaktadır. Genel anahtar (bir banka hesap numarasıyla karşılaştırılabilir), dünyaya yayınlanan ve başkalarının bitcoin gönderebileceği adres olarak hizmet etmektedir. Özel anahtar (bir ATM PIN'iyle karşılaştırılabilir) ise, gizli bir şekilde korunmaktadır ve yalnızca bitcoin aktarımlarını yetkilendirmek için kullanılmaktadır. Bitcoin anahtarları, Bitcoin alım-satım işlemlerini kolaylaştıran ve kullanıcıların coin sahipliğini takip etmesini sağlayan fiziksel veya dijital bir cihaz olan Bitcoin cüzdanı ile karıştırılmamalıdır. "Cüzdan" terimi yanıltıcı olabilmektedir çünkü Bitcoin'in merkezi olmayan yapısı, onun asla bir cüzdanda "saklanmadığını", aksine bir blok zincirinde merkezi olmayan bir şekilde saklandığı anlamına gelmektedir.
Son olarak Bitcoin aynı zamanda açık kaynaklı olarak geliştiren bir protokolü de temsil edebilmektedir. Bununla birlikte 2014 yılında, yanlış anlaşılmaları önlemek amacıyla orijinal Bitcoin istemci yazılımı resmi olarak Bitcoin Core olarak yeniden adlandırılmıştır. Açık kaynak kodlu bir yazılım olan Bitcoin Core, dünya çapında bir çok sayıda kullanıcıya sahiptir.
Bir Bitcoin "ağı" çalıştırılsın ya da çalıştırılmasın, herkes bu işlemlerin güncel olarak gerçekleştiğini görebilmektedir. Bir kullanıcı, zararlı bir eylem gerçekleştirebilmek için Bitcoin'i oluşturan tüm bilgi işlem gücünün %51'ini çalıştırması gerekmektedir. Bitcoin, 2021 yılının Ocak ayı itibariyle yaklaşık 12.000 ağa sahiptir ve bu sayı böyle zararlı bir eylemi mümkün kılmayarak, ağ sayısını arttırmaya devam etmektedir. Fakat zararlı bir eylemin meydana gelmesi durumunda Bitcoin madencileri (bilgisayarlarıyla Bitcoin ağında mine işlemi yapabilen insanlar), zararlı eylemi fark ederek yeni bir blok zincirine geçerler ve bu eylem için harcanan çaba boşa harcanmış olur.
Bitcoin tokenlerinin bakiyeleri, tokenleri oluşturmak için kullanılan matematiksel şifreleme algoritmalarıı aracılığıyla birbirine bağlanan uzun sayı ve harf dizileri olan genel ve özel "anahtarlar" kullanılarak tutulmaktadır. Genel anahtar (bir banka hesap numarasıyla karşılaştırılabilir), dünyaya yayınlanan ve başkalarının bitcoin gönderebileceği adres olarak hizmet etmektedir. Özel anahtar (bir ATM PIN'iyle karşılaştırılabilir) ise, gizli bir şekilde korunmaktadır ve yalnızca bitcoin aktarımlarını yetkilendirmek için kullanılmaktadır. Bitcoin anahtarları, Bitcoin alım-satım işlemlerini kolaylaştıran ve kullanıcıların coin sahipliğini takip etmesini sağlayan fiziksel veya dijital bir cihaz olan Bitcoin cüzdanı ile karıştırılmamalıdır. "Cüzdan" terimi yanıltıcı olabilmektedir çünkü Bitcoin'in merkezi olmayan yapısı, onun asla bir cüzdanda "saklanmadığını", aksine bir blok zincirinde merkezi olmayan bir şekilde saklandığı anlamına gelmektedir.
Son olarak Bitcoin aynı zamanda açık kaynaklı olarak geliştiren bir protokolü de temsil edebilmektedir. Bununla birlikte 2014 yılında, yanlış anlaşılmaları önlemek amacıyla orijinal Bitcoin istemci yazılımı resmi olarak Bitcoin Core olarak yeniden adlandırılmıştır. Açık kaynak kodlu bir yazılım olan Bitcoin Core, dünya çapında bir çok sayıda kullanıcıya sahiptir.
Peer to Peer (Eşler Arası) Teknolojisi
İlk olarak, Bitcoin peer-to-peer (eşler arası) bir para birimidir. Bitcoin’e yeri geldiğinde küçük harfle bitcoin veya BTC diye hitap edilebilmektedir. Bitcoin bir kripto para birimidir, yani kriptografik şifreleme teknikleriyle korunan dijital bir para birimidir. Bitcoin kripto para birimlerinden ilki olmakla beraber 3 Ocak 2009’da mining ile çıkarılan ilk Bitcoin bloğuna da genesis bloğu (ya da 0. blok) adı verilmiştir.
Bitcoin anlık ödemeleri kolaylaştırmak için peer to peer teknolojisini kullanan ilk dijital para birimlerinden biri olarak bilinmektedir. Yönetici bilgi işlem gücüne sahip olan ve Bitcoin ağına katılan bağımsız bireyler ve şirketler ( bitcoin madencileri gibi ) blok zincirindeki işlemleri mine etmekten sorumludurlar ve Bitcoin madencileri ödüller (yeni bitcoin'in piyasaya sürülmesi) ve Bitcoin olarak ödenen işlem ücretleri ile motive edilmektedirler. Bu madenciler Bitcoin ağının güvenilirliğini uygulayan merkezi olmayan otorite olarak da bilinmektedir.
Toplamda çıkarılabilecek sadece 21 milyon Bitcoin bulunmaktadır. 30 Ocak 2021 itibariyle, yaklaşık 18.614.806 Bitcoin çıkarılmıştır ve çıkarılacak 2.385.193 Bitcoin kalmıştır. Bitcoin ve diğer kripto para birimleri fiat para biriminden farklı şekilde çalışmaktadır. Merkezi bankacılık sistemlerinde para, mallardaki büyümeye uygun bir oranda serbest bırakılmaktadır. Bu sistemler fiyat istikrarını korumayı amaçlamaktadırlar. Bitcoin gibi merkezi olmayan bir sistem, yayınlanma hızını önceden ve bir algoritmaya göre belirlemektedir.
Bitcoin anlık ödemeleri kolaylaştırmak için peer to peer teknolojisini kullanan ilk dijital para birimlerinden biri olarak bilinmektedir. Yönetici bilgi işlem gücüne sahip olan ve Bitcoin ağına katılan bağımsız bireyler ve şirketler ( bitcoin madencileri gibi ) blok zincirindeki işlemleri mine etmekten sorumludurlar ve Bitcoin madencileri ödüller (yeni bitcoin'in piyasaya sürülmesi) ve Bitcoin olarak ödenen işlem ücretleri ile motive edilmektedirler. Bu madenciler Bitcoin ağının güvenilirliğini uygulayan merkezi olmayan otorite olarak da bilinmektedir.
Toplamda çıkarılabilecek sadece 21 milyon Bitcoin bulunmaktadır. 30 Ocak 2021 itibariyle, yaklaşık 18.614.806 Bitcoin çıkarılmıştır ve çıkarılacak 2.385.193 Bitcoin kalmıştır. Bitcoin ve diğer kripto para birimleri fiat para biriminden farklı şekilde çalışmaktadır. Merkezi bankacılık sistemlerinde para, mallardaki büyümeye uygun bir oranda serbest bırakılmaktadır. Bu sistemler fiyat istikrarını korumayı amaçlamaktadırlar. Bitcoin gibi merkezi olmayan bir sistem, yayınlanma hızını önceden ve bir algoritmaya göre belirlemektedir.
Bitcoin Madenciliği
Bitcoin madenciliği, Bitcoin’lerin dolaşıma girmesi süreci anlamına gelmektedir. Madencilik genellikle blok zincirine eklenen yeni bir blok keşfetmek adına yapılan hesaplama açısından ağır problemlerin çözülmesini gerektirmektedir. Bitcoin madenciliği, kendi ağında gerçekleşen her bir işlem kaydını ağa eklemekte ve doğrulamaktadır. Blok zincirine blok eklenmesi için madenciler birkaç Bitcoin ile ödüllendirilmektedirler.
Madencilerin kazandığı ödül her 210.000 blokta bir yarıya indirilmektedir. Blok ödülü, 2009'da 50 yeni Bitcoin iken, 11 Mayıs 2020'de üçüncü yarılanma gerçekleşmiştir ve her blok keşfi için kazanılan madencilik ödülü 6,25 Bitcoine düşürülmüştür. Bitcoin madenciliği yapmak için çeşitli donanımlar kullanılabilmektedir. Ancak, bazı donanımlar diğerlerine kıyasla daha yüksek ödül vermektedir.
Uygulamaya Özel Tümleşik Devreler (ASIC) adı verilen bazı bilgisayar çipleri ve Grafik İşleme Birimleri (GPU'lar) gibi daha gelişmiş işlem birimleri daha fazla ödül alabilmektedir. Bu detaycı çalışan işlem birimleri, madencilik işlemcileri "kripto madencilik makinesi" olarak bilinmektedir. Ayrıca bir Bitcoin sekiz ondalık basamağa bölünebilir (bir Bitcoin'in 100 milyonda biri) ve bu en küçük birime Satoshi denir. Gerekirse ve işlem yapan madenciler değişikliği kabul ederse, Bitcoin daha fazla ondalık basamağa bölünebilir hale getirilebilir.
Madencilerin kazandığı ödül her 210.000 blokta bir yarıya indirilmektedir. Blok ödülü, 2009'da 50 yeni Bitcoin iken, 11 Mayıs 2020'de üçüncü yarılanma gerçekleşmiştir ve her blok keşfi için kazanılan madencilik ödülü 6,25 Bitcoine düşürülmüştür. Bitcoin madenciliği yapmak için çeşitli donanımlar kullanılabilmektedir. Ancak, bazı donanımlar diğerlerine kıyasla daha yüksek ödül vermektedir.
Uygulamaya Özel Tümleşik Devreler (ASIC) adı verilen bazı bilgisayar çipleri ve Grafik İşleme Birimleri (GPU'lar) gibi daha gelişmiş işlem birimleri daha fazla ödül alabilmektedir. Bu detaycı çalışan işlem birimleri, madencilik işlemcileri "kripto madencilik makinesi" olarak bilinmektedir. Ayrıca bir Bitcoin sekiz ondalık basamağa bölünebilir (bir Bitcoin'in 100 milyonda biri) ve bu en küçük birime Satoshi denir. Gerekirse ve işlem yapan madenciler değişikliği kabul ederse, Bitcoin daha fazla ondalık basamağa bölünebilir hale getirilebilir.